BİR KARMAŞIK SAYININ KUVVETİ
Matematik dersi karmaşık sayılar konusu. De Moivre formülü. Bir karmaşık sayının orijin etrafında döndürülmesiyle meydana gelen sayı. Konu anlatımı ve çözümlü örnekler.
De Moivre Teoremi
De Moivre Teoremi, kutupsal biçimde verilmiş bir karmaşık sayının n. ci dereceden kuvvetinin nasıl bulunacağını açıklar.
Z = r(cosϑ + i sinϑ) eşitliğinde her iki tarafın n. ci kuvvetini alırsak,
Zn = rn(cosϑ + i sinϑ)n olur.
(cosϑ + i sinϑ)n = cos(n.ϑ) + isin(n.ϑ) olduğundan,
Zn = rn(cosn.ϑ) + i sin(n.ϑ) olur.
Tanım:
Z = r(cosϑ + i sinϑ) bir karmaşık sayı ve n ∈ N+ olmak üzere,
Zn = rn(cosn.ϑ) + i sin(n.ϑ)
Örnek:
Z = 3cos30 +3i sin30
Olduğuna göre z5 eşitini bulunuz.
Çözüm:
Z = 3(cos30 +i sin30)
Z5 = 35(cos30 +i sin30)5
= 243[cos(5.30) + isin(5.30]
= 243(cos150 + isin150)
Örnek:
Z = 5 + 5i olduğuna göre z4 eşitini hesaplayınız.
Çözüm:
Z sayısını kutupsal forma çevirirsek daha kolay hesaplayabiliriz.
r2 = 52 + 52
r2 = 50
r = |z| = 5√2
tanϑ = 5/5
ϑ = tan-1(1)
ϑ = 45°
Bu durumda kutupsal gösterim,
Z = 5√2(cos45 + i sin45) biçiminde olur. Her iki tarafın 4. Kuvvetini alırsak,
Z4 = (5√2)4(cos(4.45) + i sin(4.45)
= 2500(cos180 + i sin(180)
= 2500. ( - 1) + i. 0
= -2500
Örnek:
Z1 = 4sin30 + 4icos30
Z2 = 2sin120 + 2icos120
Olduğuna göre (z1)3 + (z2)3 işleminin sonucu nedir.
Çözüm:
Z1 = 4sin30 + 4icos30
Sin30 = cos60
Cos30 = sin60 olduğundan,
Z1 = 4(cos60 + isin60) olur.
(Z1)3 = 43.[cos(60.3) + i sin(60.3)]
= 64[cos180 + isin180]
= - 64
(Z2) = 2sin120 + 2icos120
Sin120 = -cos150
Cos120 = -sin150olduğundan,
Z2 = -2(cos150 + i sin150) olur.
(Z2)3 = -8(cos450 + i sin450)
= -8(0 + i )
= - 8i
(Z1)3 + (Z2)3 = – 64 – 8i
= -8(8 + i)
Bir Karmaşık Sayının Orijin Etrafında Döndürülmesi
Z = rcosϑ + ri sinϑ
Sayısını orijin etrafında α açısı kadar pozitif yönde(saat yönünün tersi) döndürürsek elde edeceğimiz sayı,
z’ = r.[cos(ϑ + α) + i sin(ϑ + α)]
Eğer z sayısını orijin etrafında α açısı kadar sağa döndürürsek elde edeceğimiz yeni sayı,
Z’ = r.[cos(ϑ – α) + i sin(ϑ – α)] olur.
Örnek:
Z = 10(cos50 + i sin50) karmaşık sayısının orijin etrafında 70 derece pozitif yönde döndürülmesiyle elde edilen yeni sayıyı yazınız.
Çözüm:

Sayıyı 70 derece döndürürsek r vektörünün x ekseni ile yaptığı açı 120° olur. r vektörünün büyüklüğü değişmez, ancak yatay ve düşey bileşenleri yani reel ve sanal kısımları değişir.
z’ = 10[cos120 + i sin120] olur.
Şimdi her iki sayıyı standart formda yazalım.
z = 10(cos50 + i sin50)
Cos50 = 0,64
Sin50 = 0,77
z = 10(0,64 + i. (0,77)
= 6,4 + 7,7 i
Şimdi bu sayının 70 derece pozitif yönde döndürülmesi ile meydana gelen z’ sayısını da standart formda yazalım.
Cos120 = - 0,5
Sin120 = 0,87
z’ = 10(-0,5 + i.(0,87)
= - 5 + 8,7 i
Sayının büyüklüğü yani mutlak değeri değişmemesine rağmen yatay ve düşey bileşenlerinin değiştiğini görüyoruz.
Karmaşık Sayılarda Dört İşlem
SANATSAL BİLGİ
26/06/2019