Özel Ders

ÇUKUR AYNADA GÖRÜNTÜ

10. sınıflar ve lys fizik konusu. Çukur aynada görüntü oluşumu ve görüntü çizme. Konu anlatımı ve örnek çizimler.

Çukur Aynada Görüntü Çizme

Çukur aynada bir cismin görüntüsünü çizmek için cismin köşe uçlarından çukur aynaya özel ışınlar gönderilir. Cismin görüntüsü bu özel ışınların aynadan yansımalarının kesişim noktasında oluşacaktır. Bu durumda görüntü gerçektir. Eğer özel ışınlar aynadan yansıdıktan sonra kesişmiyorsa o halde bu ışınların uzantılarının kesiştiği noktada görüntü oluşacaktır. Bu durumda ise görüntü sanaldır.

Merkezden Ötede Yer Alan Bir Cisim

Cisim çukur aynanın merkezinden uzakta yer alıyorsa, görüntüsü merkez ile odak arasında, cisme göre ters ve boyu cisimden küçük olarak oluşacaktır. Oluşan görüntü gerçektir.

Cismin alt kısmı asal eksen üzerinde yer alıyor. Buradan aynaya gönderilen ışınlar yine kendi üzerinden dönecektir.

Cismin uç kısmından aynaya biri paralel ve biri odaktan geçecek şekilde 2 ışın gönderilir. Bu ışınlar yansıdıktan sonra merkez ile odak arasında kesişecektir. Kesiştikleri nokta görüntünün uç noktası olacaktır.

Cukur Ayna Goruntu1

Merkez İle Odak Arasında Yer Alan Bir Cisim

Merkez ile odak noktaları arasında yer alan bir cismin görüntüsü; merkezden ötede, gerçek ve boyu cismin boyundan büyük olarak oluşacaktır.

Taban kısmı asal eksende yer alan bir cismin ucundan aynaya biri paralel ve diğeri odaktan geçecek şekilde iki ışın gönderilir. Bu ışınların aynadan yansıdıktan sonra kesiştikleri nokta görüntünün üç noktasını verecektir.

Cukur Ayna Goruntu2

Odak İle Ayna Arasında Yer Alan Bir Cisim

Cisim odak noktası ile ayna arasında yer alıyorsa; görüntü aynanın arkasında, sanal, cisme göre düz ve boyu cismin boyundan büyük olarak oluşur.

Odak ile ayna arasında yer alan bir cismin, aynadan yansıyan ışınları yansıdıktan sonra kesişmez. Bu ışınların uzantıları kesişir. Bu kesişme ayna ardında gerçekleşir. Görüntü bu nedenle sanaldır.

Cukur Ayna Goruntu3

Sonsuzda Bulunan Alan Bir Cisim

Cisim sonsuzda ise görüntüsü ayna odağında ve noktasal olarak oluşur.

Cukur Ayna Goruntu4

Odak Noktasında Bulunan Bir Cismin Görüntüsü

Cisim odak noktasında yer alıyorsa, yansıyan ışınlar aynayı paralel olarak ter edeceğinden görüntüleri sonsuzda oluşur.

Cukur Ayna Goruntu5

Merkezde Yer Alan Bir Cismin Görüntüsü

Çukur aynanın merkezinde yer alan bir cismin görüntüsü; merkezde, cisme göre ters ve boyu cismin boyuna eşit olarak oluşur. Oluşan görüntü gerçektir.

Cukur Ayna Goruntu6

Bunlara ilaveten aşağıdaki bağıntıları bilmek görüntü özelliklerini yorumlamada kolaylık sağlar.

1 – Bir ışın aynadan 3f kadar uzaktan gelirse bu ışın yansıdıktan sonra aynadan 3f/2 mesafeden geçerek aynayı terk eder.

Aynadan 3f kadar uzaklıktaki cismin görüntüsü de aynadan 3f/2 kadar uzaklıkta ve boyu cismin boyunun yarısı kadar olur.

2 – Bir ışın aynadan 3f/2 kadar mesafeden yani odak ile merkezin orta noktasından geçerek aynaya gelirse bu ışın aynadan yansıdıktan sonra aynadan 3f kadar mesafeden geçerek aynayı terk eder.

Aynadan 3f/2 kadar uzaklıktaki cismin görüntüsü, aynadan 3f kadar uzaklıkta ve boyu cismin boyunun 2 katı olur.

3 – Bir ışın aynadan f/2 kadar uzaklıktan aynaya gelirse, bu ışının yansıması aynadan f kadar uzaklıktan geçer.

Aynadan f/2 kadar uzaklıktaki cismin görüntüsü, aynanın arkasında aynadan f kadar uzaklıkta ve boyu cismin boyunun 2 katı olur.

Çukur Aynada Bağıntılar

Cukur Ayna Baginti1