DAİRESEL SU DALGALARININ YANSIMASI
10. sınıflar ve üniversiteye hazırlık fizik dersi konusu. Dairesel su dalgalarının doğrusal ve parabolik engellerden yansıması. Su dalgalarının çukur ve tümsek engellerden yansıması.
Dairesel Dalgaların Düz Engelden Yansıması
Aşağıdaki şekilde K noktasında meydana gelen bir dairesel dalga ve önünde bir engel görülmektedir. Dalga büyüdükçe engele yaklaşacaktır ve engele çarptığı anda engelin arkasında sanal bir K’ noktası yaratacaktır. Dalganın meydana geldiği merkezin engele uzaklığı ile engele çarpan dalgaların meydana getirdiği sanal K’ noktasının engele uzaklıkları eşittir. K noktasında meydana gelen dalgalar engele çarptığında sanal K’ noktasından bir dalga geliyormuş gibi yansırlar.


Sol taraftan engele gelen her dalganın engelden yansıması aynı numaralarla gösterilmiştir. I dalgasının engelden yansıması I’ numaralı dalgadır. Burada yansıyan dalganın engelden sağ tarafını düşünmeyin. Gerçekte engelin sağında bir dalga oluşmaz. Sanal K’ noktası sadece yansıyan dalgayı çizebilmek için oluşturulmuştur.
Dairesel Dalgaların Parabolik Engellerden Yansıması
1- Çukur Engelden Yansıma
Dairesel bir su dalgası çukur bir engele çarptığında dalganın merkezinin bulunduğu yere göre 3 biçimde yansır. Bu yansıma çukur aynada görüntü oluşumuna benzer. Çukur aynada görüntü
*Cisim merkezde ise görüntü merkezde ve cismin boyuna eşit olarak oluşur.
*Cisim merkez dışında ise görüntü merkez ile odak arasında oluşur.
*Cisim merkez ile odak arasında ise görüntü merkezin dışında oluşur.
*Cisim odakta ise görüntü sonsuzda oluşur.
*Cisim odak ile ayna arasında ise görüntü ayna arkasında oluşur.
Şimdi çukur engelde dalgaların yansıma kurallarına bakalım. Su dalgası ile ışığın yansıma benzerlikleri ışığın da bir dalga formunda olduğunu ispatlar.
A- Çukur Engelin Merkezinden Gelen Dalga
Bir çukur engelin merkezinden engele gelen su dalgası çukur engelde yansıdıktan sonra tekrar merkez noktasında toplanır.

2- Çukur Engelin Odak Noktasından Oluşan Dalgalar
Dalgalar çukur engelin odak noktasından oluşuyorsa bu dalgalar çukur engelden doğrusal dalgalar biçiminde yansırlar.
Işık çukur aynaya odaktan geliyorsa, görüntü sonsuzda oluşuyordu. Çukur engelde yansıyan dalgalarda sonsuza gideceğinden doğrusal biçimde yansıması gerekmektedir ki bu şekilde yansır.

3- Dalga Merkez İle Odak Arasında Oluşuyorsa
Çukur engelin odak ile merkez noktası arasındaki bir mesafeden oluşarak engele gelen su dalgaları, engelden yansıdıktan sonra merkez dışında bir noktada toplanırlar.
Bu yansıyan dalganın ışık dalgası ile benzerliği, çukur aynanın merkezi ile odağı arasındaki bir cismin görüntüsü merkez dışında oluşuyordu. İşte çukur aynanın merkezi ile odağı arasındaki bir dalga aynadan yansıdıktan sonra merkez dışında toplanır.
Şekildeki dalgalar büyüyerek engele gelir ve engelden yansıdıktan sonra dairesel halkalar biçiminde yansır. Yansıyan dalgalar küçülerek merkez dışında bir noktada toplanır.

4- Dalga Engel ile Odak Noktası Arasında Oluşuyorsa
Çukur engel ile odak noktası arasında oluşan bir dalga çukur engele çarptığında çukur engel ardındaki bir noktadan oluşuyormuş gibi yansır.
Hatırlarsanız, odak ile ayna arasındaki bir cismin görüntüsü ayna ardında oluşuyordu. Odak ile çukur engel arasında gelen bir dalganın yansıması da sanki engel ardında oluşuyormuş gibi olacaktır.

Şekildeki gibi engele gelen dalgalar engele çarptıktan sonra dairesel olarak yansır.
2- Tümsek Engelden Yansıma
Tümsek engelde dalga nereden gelirse gelsin, sanki tümsek aynanın ardından bir noktada oluşuyormuş gibi yansır.

Doğrusal Su Dalgalarının Yansıması
Su Dalgalarında Kırılma
Çözümlü Su Dalgası Yansıma Soruları
SANATSAL BİLGİ
23/02/2019