İNCE KENARLI MERCEKTE GÖRÜNTÜ
10. Sınıflar ve üniversiteye hazırlık fizik dersi konusu. İnce kenarlı mercekte özel ışınlar. İnce kenarlı mercekte herhangi bir ışının izlediği yol. İnce kenarlı mercekte görüntü oluşumu ve çizimi.
Yakınsak Mercekte Özel Işınlar ve Herhangi Bir Işının İzleyeceği Yol
İnce kenarlı mercekler hava ve su gibi kırıcılık indisi camınkinden küçük olan ortamlarda yakınsak mercek özelliği gösterirler. Bu mercekler ışığı bir noktada toplarlar. Bu merceklerde bazı özel ışınların ve herhangi bir ışının izleyeceği yol aşağıda verilmiştir.
1. Asal eksene paralel gelen ışın odaktan geçecek şekilde kırılır.
2- Odaktan gelen ışın asal eksene paralel gidecek şekilde kırılır.
3- Optik merkeze gelen ışın kırılmadan yoluna devam eder.
4- Odak Uzaklığının 2 Katı Mesafeden Gelen Işın
2 Odak uzaklığı mesafeden asal ekseni keserek merceğe gelen ışınlar, odak uzaklığının iki katı mesafeden geçecek şekilde kırılır.
5- İnce Kenarlı Mercekte Herhangi Bir Işının İzlediği Yol
İnce kenarlı mercekte herhangi bir ışının izlediği yolu çizmek için merceğe gelen ışına paralel bir yardımcı ışın çizilir. Çizilen bu yardımcı ışın merceğin optik merkezinden geçirilir. Daha sonra merceğin odağından bu yardımcı ışına bir çizgi çizilir ve bu çizginin yardımcı ışını kestiği noktaya yardımcı odak denir. Kırılan ışın yardımcı odaktan geçirilir.
Yukarıda rastgele iki ışının mercekten kırıldıktan sonra izleyeceği yollar çizilmiştir. Buna göre mercekten 2f kadar uzaklıktan gelen ışın f ile 2f arasında geçecek şekilde kırılırken, merceğe f ile 2 f arasında gelen ışın 2f den uzakta geçecek şekilde kırılmaktadır. Yardımcı odak çizilebilirse tüm ışınların izleyeceği yol kolaylıkla bulunabilir.
İnce Kenarlı Mercekte Görüntü Oluşumu
İnce kenarlı mercekte görüntüyü çizmek için cismin alt ve üst uçlarından merceğe ışınlar gönderilir. Cisim çubuk şeklinde ise 2 ışın göndermek yeterlidir. Cisim üç boyutlu ise her köşesinden bir ışın göndermek gerekir.
1- Cisim Sonsuzda İse
Cisim sonsuzda ise görüntü; odak üzerinde, nokta şeklinde ve gerçektir.
2- Cisim Odakta İse
Merceğin odağında yer alan cismin görüntüsü sonsuzda oluşur.
3- Cisim Odak ile Odak Uzaklığının İki Katı Mesafe Arasında İse
Cisim f ile 2f arasında ise görüntü 2f’den uzakta, gerçek ve boyu cismin boyundan büyüktür.
f: Odak uzaklığı
4- Cisim Odak Uzaklığının 2 Katı Mesafede İse
Cisim 2f uzaklığında ise görüntü; 2f uzaklığında, gerçek ve boyu cismin boyuna eşittir.
f: Odak uzaklığı
5- Cisim, Odak Uzaklığının 2 Katından Daha Uzak Bir Mesafede İse
Cisim mercekten 2f den daha uzakta ise görüntü; f ile 2f arasında, gerçek ve boyu cismin boyundan küçüktür.
f: Odak uzaklığı
6- Cisim Odak İle Mercek Arasında İse
Cisim odak ile mercek arasında ise görüntü; cismin arkasında, 2f den uzakta, boyu cismin boyundan büyük ve sanaldır.
f: Odak uzaklığı
İnce Kenarlı Mercek Soruları
Mercekler Genel Konu Anlatımı
Kalın Kenarlı Mercekte Işınların İzlediği Yol
SANATSAL BİLGİ
13/04/2018