BÖBREKÜSTÜ BEZLERİ
Lys ve 11. Sınıf biyoloji konusu. Endokrin sistem elemanlarından böbreküstü bezleri ve bu bezlerden salgılanan hormonlar. Kortizol, aldesteron, adrenalin ve noradrenalin hormonları konu anlatımı.
Bu bezler böbreklerin üzerinde bulunan, dıştan içe doğru iki bölümden oluşan bir bezdir. Böbreklerin üzerinde bulunmakla ancak böbreklerden bağımsız çalışırlar.
Böbreküstü bezlerinin dış kısmına korteks (kabuk), iç kısmına ise medulla (öz) bölgesi adı verilir.
Korteks kısmından kortizon, aldesteron ve adrenal eşey hormonları salgılanır.
Kortizol Hormonu:
Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasını düzenler. Yağların ve proteinlerin glikoza dönüşmesini sağlar, kandaki şeker oranını artırır, karaciğerde glikojen miktarını artırır.
Proteinlerin yıkımını artırır, protein sentezini azaltır.
Yağların yıkımını, serbest yağ asidi oranını ve kullanımını artırır.
Kortizon yokluğunda kandaki glikoz oranı düşer, kan basıncı düşer, kas zayıflığı görülür, yağ dokusundan serbest yağ asitlerinin meydana gelmesinde aksamalar oluşur.
Aldesteron Hormonu
Aldesteron hormonu vücudun sıvı ve elektrolit dengesinin sağlanmasında rol oynar.
Böbreklerden Na+ ve Cl- iyonlarının geri emilimini sağlarken, K+ ve H+ iyonlarının böbreklerden idrarla atılmasını hızlandırır.
Aldesteron hormonu yetersiz salgılanırsa; Na+ ve Cl- iyonlarının geri emilimi azalır, kan hacmi ve kalp atışı yavaşlar, hücreler arası sıvıda K+ birikimi ve buna bağlı olarak addison (tunç) hastalığı ortaya çıkar.
Aldesteron hormonu fazla salgılanırsa potasyum iyonunun vücuttan aşırı derecede atılmasına bağlı olarak vücutta K+ iyonu azalır, kas zayıflığı ortaya çıkar.
Adrenal Eşey Hormonları
Korteksten salgılanan eşey hormonlar; progesteron, östrojen ve androjendir.
Androjen hormonu erkekte ses kalınlaşması ve kas tonusunun artmasını sağlar. Kıllanmayı artırır.
Kadınlarda cinsiyet içgüdüsünü ortaya çıkarır.
Böbreküstü Bezlerinin Öz Bölgesinden Salgılanan Hormonlar
Bu hormonlar adrenalin ve noradrenalin hormonlarıdır.
Adrenalin
Bu hormon organizmayı acil harekete hazırlar. Korku ve heyecan gibi durumlarda bu hormonun salgısı artar.
Kalbin çalışmasını hızlandırır, kan basıncını artırır, yüzeysel ve çevresel kan damarlarını daraltır.
Göz bebeklerinin büyümesine ve kılların dikleşmesine neden olur.
Karaciğerdeki glikojenin glikoza dönüşümünü hızlandırarak kandaki şeker seviyesini artırır.
Oksijen tüketimini artırır.
Sindirimi yavaşlatır.
Kılcal damarları daraltır, kan pıhtılaşma hızını yükseltir.
Noradrenalin
Bu hormon da adrenalin hormonuna benzer görevler üstlenir. Beynin dikkat ve çevreye yanıt verme ile ilgili bölümlerini etkiler.
Damarları daraltır, kan basıncını yükseltir, sinapslarda nörotransmitter madde olarak iş görür.
CİNSİYET HORMONLARI
SANATSAL BİLGİ
02/01/2017