Özel Ders

CANLILARIN ÇEŞİTLİLİĞİ

Bu bölümde prokaryot ve ökaryot hücreler, Canlı alemleri şeması ve Monera alemi canlılarından bakteriler ve arkebakteriler incelenecektir.

Canlılar hücre yapısına göre prokaryot hücreliler ve ökaryot hücreliler olmak üzere ikiye ayrılır.

Prokaryot Hücreler:

Zar ile çevrili çekirdekleri bulunmaz.

Mitokondri, kloroplast, E.R. gibi zar ile çevrili organelleri bulunmaz.

Prokaryotik hücrelerde kompleks canlıların gerçekleştirdiği fizyolojik olayların tamamı (madde alış verişi, protein üretimi, ATP enerjisi üretimi, DNA aktarımı) gerçekleşir.

Temel yapıları DNA, ribozom, stoplazma ve zardır.

Bakteriler ve mavi yeşil algler bu gruba girer.

Ökaryot Hücreler:

Zar ile çevrili çekirdek ve organellere sahiptirler.

Zarın faaliyetleri dışındaki hayatsal faaliyetler, molekül düzeyinde stoplazma ve organellerde gerçekleşir.

Bakteriler ve mavi – yeşil algler hariç tüm canlılar ökaryot hücrelidir.

CANLILAR

PROKARYOT

Monera Alemi

Bakteriler

Arkebakteriler

ÖKARYOT

Protista Alemi

Protozoa

*Kamçılılar

*Kök ayaklılar

*Sporlular

*Silliler

Algler

Cıvık mantarlar

Mantarlar Alemi

Gerçek Mantarlar

*Şapkalı mantarlar

*Mayalar

*Ekmek küfü

*Peynir küfü

Bitkiler Alemi

Çiçeksiz Bitkiler

*Damarsız bitkiler

*Damarlı bitkiler

Çiçekli Bitkiler

*Açık tohumlu

*Kapalı tohumlu

.Tek çenekli

.Çift çenekli

Hayvanlar Alemi

Omurgasızlar

*Süngerler

*Sölenterler

*Solucanlar

*Yumuşakçalar

*Eklem bacaklılar

*Derisi dikenliler

Omurgalılar

*Balıklar

*İki yaşamlılar

*Sürüngenler

*Kuşlar

*Memeliler

Prokaryot Canlılar

1. Bakteriler

-Boyları yaklaşık olarak 1-20 nm’dir. Işık mikroskobu ile görülebilirler.

-Dünyanın her bölgesinde bulunurlar

-Tek hücreli prokaryot canlılardır

-Zarla çevrili çekirdek ve organelleri yoktur.

-Organel olarak sadece ribozom bulundururlar

-DNA’ları çekirdek zarı ile çevrili değildir, stoplazmada serbest olarak bulunur.

-Stoplazmalarında halka şeklinde küçük DNA parçaları vardır. Bunlara plazmid denir. Plazmidler genetik bilgi aktarımını ve direnci artırmayı sağlar.

-Bakterilerin hücre zarı stoplazmaya doğru kıvrılınca mezozom denilen yapı oluşur. Bu yapılar oksijenli solunum yapan bakterilerde bulunur ve ökaryotlardaki mitokondri gibi işlev görür. Enerji üretiminde görev yapar.

-Bazı bakteriler kamçı ile aktif hareket edebilirler.

-Eşeyli veya eşeysiz ürerler. Eşeysiz üremeleri hücre bölünmesi ile gerçekleşir. Eşeyli üremeleri ise iki bakterinin yan yana gelerek stoplazmik bir köprü kurmalarıyla gerçekleşir. Bakterilerin biri plazmidinin kopyasını çıkararak diğer bakteriye aktarır. Böylece yeni DNA parçasını alan bakteride kalıtsal çeşitlilik ve dayanıklılık meydana gelir.

-Çoğunlukla heterotrofturlar, ancak ototrof türleride vardır.

2. Arkebakteriler

-Arkeler fiziksel ve kimyasal yönden bakterilere benzer.

-Bozulmadan kalabilen dirençli enzimlere sahiptirler.

-Önceleri bakteriler içerisinde kabul edilirken, günümüzde hücre zarlarındaki yağlar, hücre duvarlarını oluşturan yapı, RNA’larındaki genetik dizilimlerdeki farklılık nedeniyle ayrı bir grup olarak sınıflandırılmıştır.

-Yanardağ bacalarında, jeotermal kaynaklarda, tuz göllerinde, asidik ve bazik özellikteki su ve topraklarda bulunabilecekleri gibi normal koşullarda da yaşayabilirler.

-Günümüzde arkebakteriler ile yapılan çalışmalar bu bakterilerin sistematik özelliklerinden çok ekolojik özellikleri ile ilgilidir.

-Temel olarak üç grupta incelenirler. Sıcağı sevenler, tuzu sevenler, ve metan üretenler.

BU BÖLÜMÜN TÜM KONULARI

1- BİYOLOJİNİN KONUSU

2- CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

3- CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI

4- CANLILARIN ÇEŞİTLİLİĞİ

5- ÖKARYOT CANLILAR VE PROTİSTA ALEMİ

6- MANTARLAR VE BİTKİLER ALEMİ

7- HAYVANLAR ALEMİ - OMURGASIZ HAYVANLAR

8- HAYVANLAR ALEMİ - OMURGALI HAYVANLAR

SANATSAL BİLGİ