HAYVAN TOPLULUKLARI VE ÇEVRE SAĞLIĞI

Hayvanların oluşturduğu topluluklar ve hiyerarşi. Çevre kirliliği su, toprak, hava kirlenmesi ve doğayı korumanın önemi.

Hayvanlar avlanmak, beslenmek, üremek ve korunmak için topluluk oluştururlar. Hayvanların oluşturduğu gruplarda grubu oluşturan bireyler arasında etkileşim ve işbirliği olmalıdır.

Geçici Topluluklar: Belli bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelmiş hayvan topluluklarıdır.

Sürekli topluluklar: Bireyler arasında iş bölümü ve etkileşimin olduğu topluluklardır.

Toplum özellikleri

a. Sosyal Hiyerarşi

Toplumdaki bireylerin üstünlüklerine göre sıralanmasıdır. Toplulukta işlerin düzenli yürümesini sağlar.

b. Önderlik

  Önder, bir gruba kılavuzluk eden, grubu yönlendiren, tehlikelere karşı ilk korumayı sağlayan ve topluluğun genel işleri ile en fazla ilgilenen bireydir.

c. Toprağa bağlama

 Grubun hayatta kalmasını ve aşırı kalabalıklaşmasını önler.

d. Haberleşme

Bireyler arasında etkili bir işbirliğinin kurulabilmesi için geçerlidir.

ÇEVRE KİRLİLİĞİ

Canlı ve cansız varlıkların bir arada bulundukları, birbirlerini etkiledikleri ve birbirlerinden etkilendikleri ortama çevre denir.

Çevre Bilimi

Tüm canlı ve cansızların karşılıklı etkileşimini inceleyen bilim dalına çevrebilim denir.

Çevre Kirliliği

Çevrenin doğal yapısının ve bileşiminin bozulması ve bunun sonucunda canlı yaşamının olumsuz yönde etkilenmesi çevre kirliliği olarak adlandırılır.

Hava Kirliliği

1-Doğal Kirleticiler

Doğal olarak gerçekleşen olayların meydana getirdiği kirliliktir. Çöl fırtınaları ile taşınan maddeler, orman yangınları ile oluşan gaz ve kirleticiler, okyanus ve atmosferden havaya karışan sıvı damlacıklar, bitkilerden atmosfere atılan organik bileşikler ve yanardağlardan püsküren kül ve tozlar doğal kirleticilerdir.

2- Yapay Kirleticiler

İnsan eliyle yapılan kirlenmedir. Endüstriyel atıklar, motorlu taşıtların oluşturduğu atık gazlar, termik santrallerde kullanılan kömür gibi fosil yakıtların oluşturduğu kirlilik, çimento vb fabrikaların oluşturduğu kirlilik bu gruba girer.

Doğayı asıl kirleten yapay kirleticilerdir. Her gün binlerce ton karbondioksit ve zehirli gaz insan yapımı tesis ve araçlar vasıtasıyla atmosfere salınmakta ve yaşam kalitesini biraz daha düşürmektedir. 

Gaz halindeki hava kirleticileri CO₂     , CO, SO₂    , SO ₃  , NO ve oksidantlar.

Hava Kirliliğini Azaltmak İçin Alınabilecek Tedbirler

*Çevreyi yeşillendirmek, ağaç sayısını artırmak

*Toplu taşıma araçları kullanmak

*Fabrika gibi endüstriyel tesislerin bacalarına zararlı gazları süzen filtre takılması.

*Merkezi ısıtma sistemi kullanma

*Doğalgaz kullanılması

*Dumansız yakıt kullanılması

*Motorlu taşıtların eksoz dumanlarını en az seviyeye getirme veya yok etme (elektrikli otomobiller kullanma) 

Su Kirliliği

Su kirliliği suyun kalitesini ölçülebilecek oranlarda düşüren miktarda suya giren yabancı maddelerdir. Arı su H2O molekülleridir. Bu moleküller haricinde suda bulunan maddeler yabancı maddelerdir. Bu maddelerden bazıları insan sağlığı için zehir etkisi yapmaktadır.

Su tüm canlıların yaşaması için gerekli olan en hayati maddelerin başında gelir. Hücre yapısını koruma, kimyasal reaksiyonların gerçekleşmesi için çözücü oluşturma, besin ve oksijen taşıma suyun görevlerinden bazılarıdır.

Su kirliliğine sebep olan maddeler deterjanlar, kanalizasyon suları, evsel atık, tarımsal ilaçlama, sanayi atıkları, madencilik vb. olarak sıralanabilir.

Kirli sularda aşırı bitki büyümesi olur. Bu olay ötrofikasyon olarak adlandırılır. 

Kirli sularda yıkanan meyve sebzeler bunları tüketen kişilerde çeşitli hastalıklara yol açar.

Suların kirlenmesi ve aşırı tüketilmesi kullanılabilir su miktarının azalmasına sebep olmaktadır. Kullanılabilir su sorunu yavaş yavaş dünyanın en önemli meselesi haline gelmektedir.

Toprak Kirliliği

Toprağa bırakılan zararlı ve atık maddeler sonucu toprak özelliğinin bozulmasına toprak kirlenmesi denir. 

Toprak bitkilerin beslendiği kaynakların ana deposudur. Bir avuç toprakta milyonlarca canlı yaşar. Bunların her birinin ekosistemin devamı için ayrı bir önemi vardır.

Kullandığımız otomobil parçaları, bunlardan çıkan atıklar, araç tekerlekleri toprakta yüzyıllarca çözünmeden kalabilmektedir. Buda toprakta büyük bir kirlenmeye sebep olmaktadır.

Tarımsal mücadele ilaçları ve suni gübrelerin bilinçsizce kullanımı bunların toprakta aşırı derecede birikmesine sebep olur. Buda toprağın yapısının bozulmasına sebep olmaktadır.

Araçlardan çıkan eksoz gazları, fabrika bacalarından çıkan sülfür, karbon monoksit, kurşun, kadmiyum gibi gazlar havaya karışır ve buradan yağış yoluyla toprağa iner. Su ve toprağın kirlenmesine sebep olur.

Toprak kirliliğini önlemek için geri dönüşümlü maddeler ve doğada çabuk çözünen maddeler kullanılmalı ve atıkların doğaya bilinçsizce bırakılması engellenmeli.

Sanayi tesisleri verimli topraklar ve içilebilir su kaynakları yakınlarına kurulmamalı.

Ses Kirliliği

Stres ve sinirsel hastalıklara işitme kaybına yol açar. Kaynağı araç motorları ve endüstriyel tesislerden, inşaatlardan ve müzik aletlerinden çıkan gürültüdür.

Dünya Sağlık Örgütünün araştırmalarına göre hava kirliliğinden sonra insan sağlığına en fazla zarar veren kirlilik gürültü kirliliğidir.

Araç motorlarını en az ses çıkaracak şekilde dizayn etmek, endüstriyel tesisleri yerleşim yerlerinden uzağa kurmak, sokaklarda müzik anons yapılmasını yasaklamak, binalarda çift cam kullanmak gürültü kirliliğine karşı alınabilecek önlemlerdir.

Radyoaktif Kirlenme

Yapay radyasyon kaynakları, nükleer tesisler radyoaktif kirlenmeye sebep olabilir. Radyoaktif maddeler doğada yıllarca bozunmadan kalır ve insan sağlığını da kaldığı süre içerisinde etkiler.

Doğanın Korunması

Doğayı Korumak için sanayileşmenin belli kurallar dâhilinde sağlıklı şekilde yapılması, ormanların koruması, sayılarının artırılması, ağaçların sayısının artırılması, yeşil alanların artırılması, Erozyonun önlenmesi, ekosistemlerin korunması gibi tedbirler alınmalıdır.

Yenilenebilir enerji kullanılmalı, geri dönüşümlü ambalajlar kullanılmalıdır. Tarımsal ilaçlama yerine biyolojik mücadele yapılmalı, ormanlar koruma altına alınmalıdır. Petrol tüketen motorlu araçların sayısı azaltılmalı kullanımları sınırlandırılmalıdır.

Su havzaları koruma altına alınmalı buralara sanayi ve kanalizasyon atıklarının bırakılması engellenmelidir.

SANATSAL BİLGİ

28/08/2016