Özel Ders

IŞIKLI EVRE TEPKİMELERİ

Ygs ve 11. Sınıf biyoloji konusu. Fotosentez in aydınlık evre reaksiyonları, devirsel ve devirsel olmayan fotofosforilasyon. Suyun fotolizi ve oksijen üretimi. Konu anlatımı.

Aydınlık Evre Reaksiyonları

Aydınlık evre reaksiyonları kloroplastların granalarında gerçekleşir. Işık olmadan bu reaksiyonlar gerçekleşmez. Fotosentezde besin sentezlenebilmesi için öncelikle ATP sentezlenmesi gerekir. ATP sentezi kloroplastlarda ışık enerjisi kullanılarak gerçekleştirilir.

Aydınlık evre reaksiyonlarında ışığın soğurulması, suyun parçalanması, ATP sentezi olayları gerçekleşir. NADP indirgenir, O2 nötrleşir. Devirli ve devirsiz fotofosforilasyon olmak üzere ikiye ayrılır.

Devirsel Fotofosforilasyon

Işık etkisi ile klorofilden elektron koparılıp bu elektronun enerjisi ile ATP sentezlenmesi ve elektronun tekrar klorofile dönmesi olaylarına devirli fotofosforilasyon denir.

Bu evrede öncelikle klorofil ışığı soğurur ve klorofilden elektron kopuşu olur. Bu durumda klorofil yükseltgenmiş olur. Bu elektron ferrodoksin tarafından alınır ve ferrodoksin indirgenir. Daha sonra elektronlar ferrodoksinden plastakinona aktarılır ve bu elektronların enerjisinden bir ATP üretilir. Elektron plastakinondan sitokrom –b ye, sitokrom – b den de sitokrom –f ye geçer. Bu arada elektronun enerjisinden bir ATP daha üretilir. Elektron daha sonra plastosiyanine geçer oradan klorofil –a ya aktarılır.

Böylece ışığın soğurulmasıyla elektron kopmuş ve bir dizi dolaşım işlemi yapmış, elektronun sahip olduğu enerji ile 2 ATP sentezlenmiş olur ve elektron tekrar klorofile döner. Bu olaya devirli fotofosforilasyon olayı denir.

Devirli fotofosforilasyon olayında herhangi bir tüketim olmadan ATP sentezi yapılır. Bu olay en verimli enerji üretimi olarak bilinir.

Devirsel Olmayan Fotofosforilasyon

Bu reaksiyonlarda klorofil –a dan koparılan elektronlar tekrar klorofil – a ya dönmezler. Bu nedenle bu olaya devirsel olmayan fotofosforilasyon denir.

Işığın soğurulması ile elektron kaybeden klorofil – a yükseltgenir. Kopan elektronlar ferrodoksin tarafından tutularak NADP ye aktarılır. Elektronu alan NADP indirgenir, elektronu veren ferrodoksin yükseltgenir.

NADP ler suyun fotolizi sonucu oluşan H+ leride alarak NADPH2 ye dönüşürler. Klorofil –a ise kaybettiği elektronunu klorofil –b den E.T.S yolu ile alır.1 ATP sentezi gerçekleşir. Klorofil –b ise kaybettiği elektronunu hidroksil iyonlarından sağlar.

Suyun fotolizi bu safhada gerçekleşir. O2 bu evrede atmosfere verilir. Açığa çıkan O2 nin kaynağı sudur. Bu evrede 1 ATP ve 2 NADPH2 üretilir. Su parçalandığından dolayı tüketim vardır.

Aydınlık evre tepkimeleri enzimatik tepkimelerdir. Enzimlere etki eden faktörlerden etkilenirler.

Aydınlık evre reaksiyonlarının devirli veya devirsiz oluşunu ışığın dalga boyu ve NADP varlığı belirler.

Işıklı evre reaksiyonlarında karanlık evre reaksiyonları için gerekli olan ATP ve H2 üretimi yapılmış olur. Bu evre kloroplastın granalarında gerçekleşir.