LAMBA PARLAKLIĞI TEST ÇÖZÜMLERİ
Elektrik Devrelerinde lambalar. Lambaların parlaklığını etkileyen faktörler. Lambaların parlaklıklarının karşılaştırılması ile ilgili çözümlü soruların çözümleri.
Çözüm – 1
Lambalar özdeş olduğu için hesaplanması kolaydır. Alttaki kolu ele alalım.
Alttaki kolda 3 tane paralel bağlı lamba ve bunlara seri bağlı bir lamba var. Bu 4 lambanın gerilimi 72 V’a eşittir. L2, L3 ve L4 lambaları paralel bağlı olduğundan bunların üzerinden geçen akım ve gerilimleri eşittir. Bu durumda bu lambalardan birinin gerilimi ile L1 lambasının geriliminin toplamı 72 V olmalıdır.
L1 üzerinden geçen akım L2, L3, ve L4 lambaları üzerinden 3 eşit kola ayrılır. Buradan L1 lambasının gerilimi V ise L1, L2 ve L3 lambalarının her birinin geriliminin V/3 olduğu sonucu çıkar.
V = 54 V
L1 üzerindeki gerilim 54 V, L2, L3 ve L4 üzerindeki gerilim 72 – 54 = 18 V’tur.
Üstteki kolu ele alalım.
Aynı şekilde düşünürsek L5 ve L6 lambalarının bağlı olduğu kolun eşdeğer gerilimi bu kollardan birinin gerilimine eşittir. L7 lambası üzerindeki gerilime V2 dersek L5 ve L6 lambalarının gerilimi V2 /2 olur. Bunların toplamı 72 V olmalıdır.
V2 = 48 V
L7 üzerindeki gerilim 48 V, L5 ve L6 üzerindeki gerilim 24 V’tur. Hangi lambanın üzerindeki gerilim daha büyükse o lamba daha parlak yanacaktır.
En büyük gerilim L1 lambası üzerinde olduğundan L1 lambası en parlak yanacaktır.
Yukarıdaki hesaplardan herbir lambanın gerilimi bulunduktan sonra akımları da kolayca bulunup karşılaştırılabilir.
Doğru cevap A seçeneği.
Çözüm – 2
Üst kolda yer alan L3 ve L4 lambaları V1 ile V2 üreteçlerinin toplam gerilimi ile çalışmaktadır. Bu lambaların birinin gerilimi V1 ile V2 gerilimlerinin toplamına eşit ve 6V olur.
Alt kolda yer alan L1, L2 ve L3 lambaları sadece V1 kaynağının gerilimi ile çalışmaktadırlar. Lambaların direncine R dersek L1 ile L2 nin eşdeğeri;
R/2 olur. Bu eşdeğere L3 direncini ilave edersek alt kolun direnci;
Bu akım L1 ve L2 lambalarına eşit dağılacağından herbirinden V/R akım geçer. Bu akımı R direnciyle çarparsak;
L1 ve L2 nin gerilimi V dir.
L3 lambasının üzerinden 2V/R akım geçeceğinden;
Lambaların parlaklığı gerilimleri ile doğru orantılıdır.
Sonuç olarak parlaklıklar arasında PL4 >PL3 > PL1 ilişkisi vardır.
Doğru cevap D seçeneği.
Çözüm – 3
Anahtarlar açıkken L4, L5, L6, L7 ve L8 lambaları yanmamaktadır. Anahtarlar kapatıldığında,
L4, L5 ve L6 birbirine paralel bağlı olur ve yanarlar.
L3 lambası başlangıçta yanmasına rağmen A2 anahtarı kapatıldığından dolayı kısa devre olur ve söner.
A3 anahtarı L7 lambasını kısa devre yapar. Bu lamba yanmaz.
A4 anahtarı açıkta olsa kapalı da olsa L8 lambası kısa devredir.
Dolayısıyla başlangıçta yanmamasına rağmen yanan lamba sayısı 3’tür.
Doğru cevap B seçeneği.
Çözüm – 4
Devredeki tüm lambaların yanması için lambaları kısa devre yapacak bir hattın olmaması ve lambaların her iki taraftan üretece bağlı olması gerekir.
A1 ve A2 anahtarları aynı görevi görür. Birinin kapalı veya her ikisinin de kapalı olması arasında fark yoktur. Her ikisi de açık olursa L1, L2 ve L4 hiçbir şekilde yanmaz.
A seçeneğindeki işlem yapılırsa devre A3 anahtarı üzerinden kısa devre olur ve hiçbir lamba yanmaz.
B seçeneğindeki işlem yapılırsa L1, L2 ve L3 lambaları yanar.
C seçeneğindeki işlem yapılırsa sadece L2 ve L3 lambaları yanar.
D seçeneğindeki işlem yapılırsa sadece L2 ve L3 lambaları yanar.
E seçeneğindeki işlem yapılırsa tüm lambalar yanar.
Doğru cevap E seçeneği.
Çözüm – 5
Lambaların her birinin direnci R olsun.
1. Durum
Anahtarlar kapatılmadan önce;
L1 üzerinden geçen akım paralel kolda ikiye ayrılır L2, L3 ve L4 üzerinden geçerek tekrar birleşir ve L5 üzerinden geçerek üretece gelir. Bu devrenin eşdeğer direnci;
Eşdeğer akım;
L1 ve L5 lambalarının üzerinden geçen akım 3V/R dir.
L1 ve L5 lambalarının gerilimi;
L1 ve L5 lambalarının gerilimleri toplamı 6V dir. Buna göre L2, L3 ve L4 lambalarının bulunduğu paralel kolun gerilimi 2V olur.
Birbirine paralel kolların gerilimi eşit olacağından;
L4 lambasının gerilimi 2V, akımı ise 2V/R dir.
L2 ve L3 lambalarının toplam gerilimi 2V, her birinin gerilimi V, bu koldaki akım ise V/ R dir.
Buna göre;
2. Durum
Her iki anahtar kapatılırsa;
L3 lambası kısa devre olur, L2 ile L4, L5 ile L6 lambaları birbirine paralel bağlı olur.
L2 ve L4 lambalarının eşdeğer direnci;
L5 ile L6 lambalarının eşdeğeri;
Toplam eşdeğer direnç;
Devre ana akımı;
L1 üzerinden;
L1 den geçen akım L2 ve L4 üzerinden iki eşit akıma ayrılır. Bu akımların herbiri;
L2 ve L4 den geçtikten sonra toplanan akım L5 ve L6 üzerinden tekrar iki eşit kola ayrılır. Bu akımların herbiri,
Buna göre ikinci durumda;
Buna göre
L1 in parlaklığı artmıştır.
L2 nin parlaklığı artmıştır.
L5 in parlaklığı azalmıştır.
Doğru cevap C seçeneği.
Çözüm – 6
Üretecin gerilimi artırılırsa lambanın parlaklığı da artar. Bir lambaya seri olarak bağlanan her lamba diğer lamba ve lambaların parlaklığını azaltır. Bir lambaya paralel bağlanan lamba diğer paralel koldaki lamba veya lambaların parlaklığını değiştirmez.
Devreye paralel bağlanan her lamba üreteçten ilave akım çekeceğinden üretecin daha çabuk tükenmesine yol açar.
Devreye bir seri, bir paralel lamba bağlanırsa paralel bağlanan lambanın diğer lambanın parlaklığına bir etkisi olmaz. Ancak seri bağlanan lamba diğer lambanın gücünün düşmesine yol açar.
Doğru cevap D seçeneği.
Lambaların Parlaklığı Test Soruları
Lambaların Parlaklığı Konu Anlatımı
SANATSAL BİLGİ
06/10/2017