BASINÇ MERKEZLERİ

Ygs ve 9. Sınıf coğrafya konusu. Sürekli alçak ve yüksek basınç merkezleri Termik ve dinamik basınç merkezleri.

Alçak Basınç Merkezleri (siklon)

Bir bölgedeki atmosfer basıncı çevresine göre daha düşükse orada bir alçak basınç oluşur. Alçak basınç alanlarında yükselici hava hareketleri görülür. Alçak basıncın oluşması demek bu bölgede hava yoğunluğu ve sıkışıklığının çevreye göre azalması demek olduğundan çevreden bu bölgenin merkezine doğru bir hava akımı başlar.

Alçak basınç merkezine yönelen hava akımı genelde nem ve yağış getirir.

Hava akımı çevreden merkeze doğrudur ve dünyanın ekseni etrafında dönüşü sebebiyle sapmaya uğrarlar.

Yüksek Basınç Merkezi (antisiklon)

Bir bölgede hava üst üste yığılmış ve yoğunlaşmışsa, o bölgede yüksek basınç alanı meydana gelir. Yüksek basınç alanlarında alçalıcı hava hareketleri görülür. Hava hareketleri merkezden çevreye doğrudur. Genellikle açık ve yağışsızdır.

Sürekli Basınç Merkezleri

Yıl boyunca büyük değişiklik göstermeyen ve aynı karakteri gösteren basınç kuşaklarına sürekli basınç merkezleri denir. Oluşumlarına göre ikiye ayrılırlar.

1. Termik Basınç Merkezleri

a. Termik Alçak Basınç Kuşağı 

Dünyanın şeklinden dolayı ekvator ve çevresi her zaman sıcaktır. Hava sıcaklığının yüksek olduğu yerlerde hava seyrekleşir ve yükselir. Böylece bu bölge alçak basınç alanı haline gelir. Yükselici hava hareketleri nedeniyle yükselen hava kütleleri soğur ve nemini yağış olarak bırakır. Bu nedenle ekvatoral bölgeler bol yağışlıdır.

b. Termik Yüksek Basınç Kuşağı

Kutuplar ve çevresi her zaman çok soğuk olduğundan dolayı burada hava kütleleri ağırlaşır ve yığılırlar. Böylece bu bölgelerde yüksek basınç alanı oluşur. Yüksek basınç alanının olduğu bir yerde alçalıcı hava hareketleri görülür.

2. Dinamik Basınç Kuşakları

Dünyanın ekseni etrafında dönüşü nedeniyle oluşan basınç merkezleridir.

a. Dinamik Yüksek Basınç Merkezi

Ekvatoral bölgede ısınarak yükselen hava kütleleri 3-4 km yüksekliklerde kutuplara doğru hareket eder. Ters alizeler olarak adlandırılan bu rüzgârlar, dünyanın dönüşü nedeniyle sapmaya uğrarlar ve 30° enlemlerinde yeryüzüne doğru alçalıp birikmeye başlarlar. Bu hava kütleleri alçaldıkça ısınır ve kurutucu etki yaparlar. Bu nedenle 30° enlemleri çöllerle kaplıdır.

b. Dinamik Alçak Basınç Merkezleri

Kutup rüzgârları ile bat rüzgârları 60° enlemlerinde karşılaşırlar. Daha sıcak olan batı rüzgârları soğuk hava üzerinde yükselir. Yükselici hava hareketi nedeniyle 60° enlemleri bol yağış alır.

SÜREKLİ MEVSİMLİK VE YEREL RÜZGARLAR

BASINÇ DAĞILIMINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

SANATSAL BİLGİ

14/12/2016