Özel Ders

DÜNYANIN GÜNLÜK HAREKETİ

Ygs ve 9. Sınıf coğrafya dersi. Dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesi ve bu dönüşün sonuçları. Günlük sıcaklık farkları oluşumu, sürekli rüzgarlar ve denizler üzerindeki etkisi.

Dünyanın kendi ekseni etrafında 24 saatte bir tam dönüş yapmasına, dünyanın günlük hareketi denir. Dünya günlük hareketinde batıdan doğuya doğru döner, bir tam dönüşünü 24 saatte tamamlar. Bu 24 saatlik harekete 1 gün denir. Batıdan doğuya doğru dönmesi sebebiyle doğudaki bölgeler güneşi daha önce görür. Bu nedenle doğuda saatler daha ileridir.

Dünyanın dönüş hızı ekvatorda saatte 1670 km iken kutuplara gidildikçe bu hız azalır ve kutuplarda sıfır olur. Dünyanın dönüş hızı kutuplara gidildikçe azaldığı için grup ve tan (güneşin doğuş ve batış) süreleri kutuplara gidildikçe artar.

Dünya yuvarlak olduğu için bir yarısı aydınlık iken diğer yarısı karanlıktır. Karanlık ve aydınlık bölgeleri birbirinden ayıran çizgiye aydınlanma çemberi denir. Dünyanın ekseni etrafında dönmesiyle aydınlanma çemberi sürekli yer değiştirir.

Sürekli rüzgarlar alize ve batı rüzgarları dünyanın günlük hareketi nedeniyle sapmaya uğrarlar. Bu sapma Kuzey yarımkürede sağa, Güney Yarımkürede sola doğrudur.

Güneş ışınlarının yere düşme açısı, günlük hareket nedeniyle sürekli değişir. Bu değişiklik günlük sıcaklık farkları oluşumuna neden olur. Günlük sıcaklık farkları taşlarda mekanik çözülmeye, meltemlerin oluşmasına sebep olur.

Dünyanın Günlük Hareketinin Sonuçları

1 – Gece ve gündüzler oluşur.

2 – Günlük sıcaklık farkları oluşur.

3 – Cisimlerin gölge boyu ve gölge yönü değişir.

4 – Meltemler oluşur.

5 - 30° ve 60° enlemlerinde dinamik basınç kuşakları oluşur.

6 – Sürekli rüzgarların yönünde sapmalar oluşur.

7 – Okyanus akıntılarında halkalar oluşur.

8 – Doğudaki bir noktada güneş, batıdaki bir noktaya göre aha erken doğar ve daha erken batar.

9 – Yerel saat farkları oluşur.

10 – Aydınlanma çemberi sürekli yer değiştirir.

DÜNYANIN YILLIK HAREKETİ VE SONUÇLARI