DÜNYANIN YILLIK HAREKETİ
Dünyanın güneş etrafındaki hareketi ve bu hareketin sonuçları. Mevsimlerin oluşması. 21 Haziran, 21 23 Eylül, 21 Aralık ve 21 Mart durumları. Konu anlatımı.
Dünya kendi ekseni etrafında dönerken aynı zamanda güneşin çevresinde de döner. Dünyanın güneş etrafında 1 tam tur hareketine dünyanın yıllık hareketi adı verilir. Dünyanın yıllık hareketi 365 gün 6 saat sürer ve bu süreye 1 yıl denir.
Dünyanın güneş etrafında dönerken izlediği yol elips biçimindedir. Dolayısıyla dünya bu yol üzerinde hareket ederken bazen güneşe yaklaşır, bazende uzaklaşır. Dünyanın güneş etrafında dönerken izlediği yola yörünge adı verilir.
Dünya yörüngesi üzerinde hareket ederken dünyaya en yakın olduğu noktaya günberi (perihel) noktası adı verilir. Günberi olayı3 Ocak tarihinde gerçekleşir.
Dünya yörüngesi üzerinde hareket ederken, 4 Temmuz tarihinde güneşe en uzak noktasında bulunur. Bu tarihe günöte (afel) noktası adı verilir.
Dünyanın güneşe uzaklığının değişmesi, yerküre üzerindeki sıcaklık üzerinde fazla etkili olmaz.
Yerkürenin kuzey ve güney kutup noktalarını birleştiren dik çizgiye yer ekseni veya dünyanın ekseni denilir. Dünya güneş çevresindeki yörüngesinde dönerken dik bir konumda hareket etmez. Yer ekseni, yerkürenin güneş etrafında izlediği yörünge düzlemine dik değildir. Bu düzlem ile 23° 27’ lık bir açı yapar. Bu açıya eksen eğikliği denir. Eksen eğikliği ve yerkürenin yıllık hareketi birçok önemli sonuç doğurur.
Dünyanın yıllık hareketi ve yer ekseni eğikliği birlikte mevsimlerin oluşmasını sağlar.
Kuzey yarımkürede 21 Haziranda güneş ışınları 23° 27’ enlemine 90° açı ile gelir ve kuzey yarımkürede yaz mevsimi başlar. Aynı tarihte güney yarımkürede kış mevsimi başlangıcıdır. Güneş ışınları oğlak dönencesine yıl içindeki en eğik açıyla gelir. Bu tarihte kuzey yarımkürede en uzun gündüz, en kısa gece yaşanmaktadır. Güney yarımkürede ise, en uzun gece, en kısa gündüz yaşanmaktadır. Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet olarak geçer. Kuzey kutup dairesinde gündüz, güney kutup dairesinde gece yaşanmaktadır.
23 Eylül tarihinde güneş ışınları ekvator üzerine 90° açıyla düşer. Bu tarik kuzey yarımkürede sonbahar, güney yarımkürede ilkbahar mevsiminin başlangıcıdır. Aydınlanma çemberi kutup noktalarından geçer. Kuzey ve güney yarımkürede gece ve gündüz süreleri eşit ve 12’şer saattir. Gece ve gündüz sürelerinin birbirine eşit olmasına ekinoks adı verilir.
21 Aralık tarihinde bu kez güneş ışınları oğlak dönencesine 90° açı ile gelir. Aynı zamanda yengeç dönencesine yıl içindeki en düşük açısı ile gelmektedir. Bu tarih güney yarımkürede yaz, kuzey yarımkürede kış mevsimi başlangıcıdır. Bu tarihte kuzey yarımkürede en uzun gece, en kısa gündüz yaşanır. Güney yarımkürede ise en uzun gündüz, en kısa gece yaşanmaktadır. Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet olur. Kuzey kutup dairesinde gece, güney kutup dairesinde gündüz yaşanmaktadır.
21 Mart tarihinde güneş ışınları tekrar ekvator üzerine 90° açı ile gelir. Bu tarih kuzey yarımkürede ilkbahar, güney yarımkürede sonbahar mevsimi başlangıcıdır. Aydınlanma çemberi tekrar kutup noktalarından geçer. Kuzey ve güney yarımkürede, gece ve gündüz süreleri tekrar 12’şer saat olur.
Eksen Eğikliği ve Dünyanın Yıllık Hareketinin Sonuçları
1 - Güneş ışınlarının yerküre üzerindeki herhangi bir noktaya geliş açısı yıl boyunca değişir.
2 – Sıcaklık yıl içerisinde değişir.
3 – Mevsimler oluşur.
4 – Mevsimlik muson rüzgarları oluşur.
5 – Güneş ışınları farklı yarımkürelere farklı açılarla gelir.
6 – Kuzey ve güney yarımkürelerde farklı mevsimler yaşanır.
7 - Matematik iklim kuşakları oluşur.
8 – Aydınlanma çizgisi sürekli yer değiştirir.
9 – Yıl içinde gece ve gündüz süreleri sürekli değişir.
10 – Güneşin doğuş ve batış saatleri sürekli değişir.
11 – Bir noktadaki gölge boyu yıl içinde sürekli değişir.
Dünyanın Günlük Hareketi
İklim Kuşakları
Sıcaklığın Yeryüzüne Dağılımını Etkileyen Faktörler
Yerel Saat Hesapları
SANATSAL BİLGİ
06/12/2016