Özel Ders

8. SINIF DNA NIN EŞLENMESİ ve BÖLÜNME

8. Sınıflar fen bilgisi dersi. Hücre bölünmesi ve DNA nın kendini eşlemesi. Mitoz bölünme, mitoz bölünmenin önemi ve evreleri Konu anlatımı.

DNA, hücre bölünmeden önce kendisini kopyalayarak sayısını ikiye çıkarır. Hücre bölünürken DNA kopyası diğer hücreye geçerek kalıtsal ve diğer özellikler bakımından bölünen hücrenin aynısı olan yeni bir hücre oluşmuş olur.

DNA sarmal bir merdiven şeklindedir. Bu merdivenin basamaklarını nükleotitler oluşturmaktadır. Nükleotitler her basamakta karşılıklı olarak bazlarından birbirlerine bağlanmışlardır. Hücre bölüneceği zaman bu nükleotitler bazlarından ayrılarak sarmal yapıyı ikiye böler. İkiye bölünmüş olan sarmal yapı kendisini tekrar tamamlayarak hücrenin DNA sayısını ikiye çıkarmış olur.

Hücre bölünmesi ile kalıtsal özellikler korunduğundan aynı türün bireyleri türe özgü olan ortak özelliklerini kaybetmeden devam ettirir.

Hücre Bölünmesi

Hücre bölünmesi mitoz ve mayoz bölünme olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. Mitoz bölünme normal hücre bölünmesidir. Mayoz bölünme ise üreme hücrelerine özgü bölünme türüdür. Mitoz bölünmede kromozom sayısı değişmez, genetik yapı korunur. Mayoz bölünmede ise kromozom sayısı yarıya iner, genetik yapı değişir.

Mitoz Bölünme

Bir hücrenin bölünerek kalıtsal özellikler bakımından kendisinin aynısı iki hücre oluşturmasına mitoz bölünme denir.

Bir canlının kilo alarak vücudunun büyümesi, boyunun uzaması, elimizde oluşan yaranın kapanması gibi olaylar mitoz bölünme sonucu gerçekleşmektedir.

Mitoz Bölünmenin Önemi

Canlının ağırlıkça ve boyca büyümesi mitoz bölünme ile mümkündür.

Yaraların onarılması, iyileşmesi mitoz bölünme ile gerçekleşir.

Mitoz bölünme, eşeysiz üreyen canlılar için temel üreme şeklidir.

Bazı canlılar kopan parçalarının yerine mitoz ile yenisini oluşturur. Örneğin kertenkelenin kuyruğu koparsa yeni bir kuyruk oluşur. Bu olay mitozla oluşmaktadır.

Mitoz Bölünmenin Evreleri

İnterfaz Evresi

Bu evrede hücre stoplazma ve içeriğini artırır, metabolik faaliyetlerini hızlandırır ve büyüyüp bölünmeye hazır hale gelir.

Profaz Evresi

Bu evrede çekirdekçik kaybolur, çekirdek zarı erir. İğ iplikleri oluşur. Kromozomlar meydana gelir.

Metafaz Evresi

Kromozomlar kardeş kromatitler halinde bir düzlem üzerinde dizilirler. Bu aşama kromozomların en belirgin olarak görüldüğü aşamadır.

Anafaz Evresi

Kromozomları oluşturan kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak hücrenin zıt kutuplarına giderler. Zıt kutuplara çekilen kromatitler yeni hücrenin kromozomu olur.

Anafaz safhasında genetik madde hücrenin karşılıklı kutuplarına çekilmiş haldedir.

Telofaz Evresi

Kutuplara çekilmiş olan kromozomların etrafında çekirdek zarı oluşur. Kromozomlar incelip uzayarak tekrar kromatin iplikleri meydana getirir.

Sitoplazma Bölünmesi (Sitokinez)

Bölünecek hücrede çekirdekçik oluştuktan sonra çekirdek meydana gelmeden önce stoplazma bölünmesi meydana gelir. Stoplazma bölünmesi hayvan hücrelerinde boğumlanarak ortadan ikiye bölünme şeklinde gerçekleşir. Bitki hücrelerinde stoplazma bölünmesi sırasında hücre ortasında bir ara lamel oluşur. Ara lamele taşınan maddelerle burada bir hücre duvarı yapılır ve sitoplazma bölünmesi gerçekleştirilir.

Mitoz Blounme IO8