8. SINIF KİMYASAL TEPKİMELER
8. Sınıflar fen bilgisi dersi. Kimyasal tepkimeler konusu. Kimyasal tepkimelerin meydana gelmesi ve tepkime çeşitleri. Konu anlatımı.
Farklı maddelerin bir araya gelerek kimyasal değişiklikler geçirmeleri ve farklı maddeler oluşturmalarına kimyasal tepkime adı verilir.
Kimyasal tepkimeler gerçekleşirken atomlar arasındaki bağlar kırılabilir ve yeni bağlar oluşabilir. Bazı kimyasal tepkimelerde sadece bağ kırılması olurken bazı tepkimelerde sadece bağ oluşumu, bazı tepkimelerde ise her iki olay gerçekleşebilir.
Kimyasal tepkimelerde yeni özellikte maddeler meydana gelmektedir. Kimyasal tepkimelere kimyasal reaksiyon adı da verilir.
Fotosentez yapan bitkiler kökten aldıkları H2O yu güneş ışığı ve enzimler aracılığı ile parçalarlar. Bu olay kimyasal bir tepkimedir, tepkime sonucunda O2 ve H+ meydana gelir. O2 doğaya salınırken, H başka maddelerin yapımı için kullanılır.
Bitkilerin ürettiği glikoz, hayvan hücrelerinde O2 tepkimeye girerek CO2 ve H2O yu meydana getirir.
Na atomu ile Cl atomları arasında kimyasal bir tepkime gerçekleşir, tepkime sonucunda NaCl (Sofra tuzu) oluşur.
Kuru odun O2 ile reaksiyona girerek CO2 ve kül meydana getirir. Odunun yanması sırasında yanan madde C (Karbon) maddesidir.
Bazı maddeler doğada iki atomlu molekül halinde bulunurlar. O2 ve N2 gazları gibi. Bu atomlar ikişer atomlu molekülleri oluştururken aralarında bir kovalent bağ oluşmuştur. Bu maddeler diğer elementlerle bileşikler oluştururken bu kovalent bağlar yıkılarak yeni bağlar meydana meydana gelir. Meydana gelen yeni bağlar oluşan yeni maddeye özgü bağlardır.
Örneğin H2 ve O2 elementleri iki atomlu moleküler halde bulunurlar. Bu atomları bir arada tutan bağ kovalent bağdır. H2 ve O2 gazları suyu oluşturmak üzere tepkimeye girdiklerinde H2 atomlarını bir arada tutan bağlar yıkılır, aynı zamanda O2 atomlarını bir arada tutan bağlar da yıkılır. Bu atomlar suyu oluştururken yeni kovalent bağlar meydana gelir.
Kimyasal Tepkime Türleri
Doğada her an çeşitli kimyasal tepkimeler meydana gelmekte ve yeni maddeler meydana gelmektedir. En basit örnek olarak doğada oksijen ve azotun madde döngüsü buna dinamik bir örnektir ve yeryüzünde canlıların oluşumundan beri kesintisiz devam eden bir süreçtir. Doğadaki karbon ve oksijen döngülerinde O atomları sürekli olarak H2O, C6H12O6 (besin - glikoz), O2 ve CO2 maddeleri arasında geçiş yapmaktadır.
N2 gazı da NO3, NO4 ve N2 arasıda geçiş yapmaktadır. Bu formların birinden birine geçişler kimyasal tepkimelerle meydana gelmektedir.
Doğadaki en önemli tepkimelerden biride yanma tepkimeleridir. Yanma tepkimeleri çeşitli maddelerin O2 gazı ile reaksiyona girerek çeşitli yan ürünlere ayrışması olayıdır.
Yanma tepkimeleri çok çeşitlidir. Vücudumuzda besinlerin O2 ile parçalanması ve ATP üretilmesi bir yanma tepkimesidir. Yine demirlerin paslanması bir yanma tepkimesidir. Hepimizin bildiği yanma tepkimesine örnek olarak odun veya kağıdın yanması örnek verilebilir. Bu maddelerin yanması olayında maddelerin yapısındaki karbonun O2 ile reaksiyonu söz konusudur.
Asit ve bazlar kimyasal bir tepkimeye sokulursa yan ürün olarak su ve tuz meydana gelir.
Kimyasal tepkimelerde kütle korunur. Reaksiyona giren ürünlerin toplam kütlesi, reaksiyon sonucunda oluşan ürünlerin toplam kütlesine eşit olur. Yanma olaylarında meydana gelen CO2 gazı ve benzer gazların da kütlesinin hesaba katılması gerekir. Örneğin 1 kg kömür yandığında dipte kalan külü tartarsanız 1 kg gelmeyecektir. Çünkü bu yanma sonucu meydana gelen CO2 gazı da vardır ve onun kütlesinin de hesaba katılması gerekecektir. Aynı zamanda yanma sonucu ortama bulaşan is gibi maddelerin de hesaba katılması gerekir. Bir tepkime olayında oluşan tüm ürünlerin kütlesi toplandığında tepkimeye giren ürünlerin kütleleri toplamına eşit olduğu görülür.
Kimyasal Bağlar ve Oluşumları
SANATSAL BİLGİ
27/04/2017