7. SINIF ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ
7. Sınıflar fen bilgisi dersi. Elektrik enerjisinin üretimi konusu. Sudan, rüzgardan, fosil yakıtlardan ve güneşten elektrik üretimi. Konu anlatımı.
Elektrik enerjisi, elektrik santrali adı verilen büyük elektrik üretim merkezlerinde üretilir. Bu merkezlerde elektrik enerjisi üretmek için çeşitli enerji kaynakları kullanılır.
Güneş enerjisi santrallerini bir tarafa bırakacak olursak, diğer tüm santraller jeneratör adı verilen bir makinenin türbininin döndürülmesiyle elektrik üretmektedir.
Su İle Elektrik Enerjisi Üretme
Bu üretim şekli atmosfere zehirli gaz salınımı yapmadığından doğa dostudur. Bununla birlikte suyun bir baraj gerisinde toplanması gerekir. Yükselen sular bazı verimli tarım arazilerini ve tarihi yapıları su altında bırakabilir.
Su ile elektrik enerjisi üreten santrallere hidroelektrik santrali denilmektedir. Bu santrallerde akarsuların önü dar vadilerde bir bent ile kapatılır ve gerisinde su birikimi sağlanır. Yükselen sular alt kısımlarında büyük bir basınç kuvveti meydana getirir. Su baraj setinin alt kısımlarında borular vasıtasıyla alınır, bu boruların içinde jeneratör türbininin bağlı olduğu çarklar vardır. Su yüksek basınç ile bu çarklara çarparak çarkları döndürürken, çarklarda bağlı oldukları jeneratör türbininin döndürür. Böylece suyun hareket enerjisinden yararlanılarak elektrik enerjisi üretilmiş olur.
Fosil Yakıtlar Kullanarak Elektrik Üretme
Fosil yakıtların yakılmasıyla elde edilen enerjiyi kullanarak elektrik üreten santrallere termik santral denir. Bu santrallerde kömür, fuel – oil, doğalgaz gibi yakıtlar bir bölümde yakılır. Yakılan bölümde bir kazan vardır, bu kazandaki su kaynar ve buhar meydana gelir. Buharın oluşturduğu basınç jeneratör millerini döndürür ve elektrik enerjisi üretilir.
Bu yöntemle elektrik enerjisi doğaya büyük zararlar verir. Atmosfere büyük oranlarda karbondioksit salınımı yapılır. Son yıllarda güneş enerjisi ve rüzgar enerjisinden elektrik enerjisi üretimine ağırlık verilmiştir.
Rüzgar Enerjisi İle Elektrik Üretme
Bu santraller yılın büyük bölümü rüzgar alabilen bölgelere kurulur. Ülkemizde de son yıllarda birçok rüzgar santrali kurulmuştur. Rüzgar santrali doğa dostudur. Çevreye zarar vermez.
Bu santrallerde kule şeklinde 25 – 30 metre yüksekliğinde yapılar yapılır. Bu kulelerin tepe noktalarına jeneratörler yerleştirilir. Bu jeneratörlerin türbinlerine rüzgar pervaneleri takılır. Rüzgar bu pervaneleri döndürünce, jeneratör mili de döner ve elektrik enerjisi üretilmiş olur.
Dünyanın Isısından Elektrik Üretme
Bu yöntem de doğa dostu bir elektrik enerjisi üretimidir. Yer kabuğunun derinliklerinde dünyanın ısısı yüksektir. Çok derinliklerden gelen sıcak sular bir buhar gücüne sahiptir. Bu buhar gücüyle jeneratör millerinin dönmesi sağlanır.
Nükleer Enerjiden Yararlanarak Elektrik Üretimi
Nükleer enerji, atom çekirdeğindeki proton ve nötron denilen parçacıkları bir arada tutan enerjidir.
Bazı kararsız atom çekirdekleri kendiliklerinden parçalanarak kararlı hale gelmeye çalışmaktadır. Normal koşullarda oldukça yavaş ve düşük enerjili olan bu olay hızlandırılırsa çok büyük enerji elde edilir. Nükleer santraller, işte bu atom çekirdeklerinin parçalanmasıyla oluşan enerjiyi kullanmaktadırlar.
Atom çekirdeklerinin parçalanmasıyla enerji ortaya çıkması olayına Fisyon (bölünme) adı verilmektedir.
Atom çekirdeklerinin parçalanması ile açığa çıkan enerji buhar kazanlarında bulunan suyun ısıtılması ve buhar haline getirilmesi için kullanılır. Elde edilen buharın hareket enerjisinden yararlanarak jeneratör milleri döndürülür ve elektrik enerjisi elde edilir.
Güneş Enerjisinden Elektrik Üretimi
Güneş enerjisi ile çalışan santrallerde türbin, mil, jeneratör bulunmaz. Bu santrallerde güneş paneli adı verilen levhalar bulunur. Güneş enerjisi bu levhalarda elektron hareketi meydana getirir ve elde edilen elektrik enerjisi tel ve direklerle istenen yere taşınır. Dünyada son yıllarda büyük güneş enerjisi tarlaları kurulmaktadır.
Elektrik Enerjisinin Dönüşümü
SANATSAL BİLGİ
11/04/2017