7. SINIF FİZİKSEL VE KİMYASAL SİNDİRİM

7. Sınıflar fen bilgisi dersi. Fiziksel ve kimyasal sindirim. Enzimler ve sindirim olaylarındaki işlevleri. Sindirim sisteminin sağlığı.

Vücudumuzda gerçekleşen sindirim olayı fiziksel ve kimyasal sindirim olmak üzere iki çeşittir.

Fiziksel Sindirim.

Fiziksel sindirim olayında besinler yapı bakımından değişikliğe uğramaz. Besinler daha küçük parçalara ayrılır, yumuşatılır ve yüzey alanı genişletilir.

Ağızda fiziksel sindirim dişler yardımıyla besinlerin parçalanması ve öğütülerek küçük parçalara ayrılması şeklinde gerçekleşir.

Midede mide kasları kasılıp gevşeyerek ve sindirim suları yardımıyla besinleri iyice parçalayarak bulamaç haline getirir.

İnce bağırsakta yağlar safra suyu yardımıyla fiziksel parçalanmaya uğrar.

Kimyasal Sindirim

Besinlerin enzimler yardımıyla kendilerini oluşturan yapıtaşlarına ayrılması olayına kimyasal sindirim denir.

Ağızda karbonhidratların bir kısmının sindirimi yapılır. Tükrükte bulunan bazı enzimler karbonhidratları parçalar.

Midede proteinlerin sindirimi gerçekleştirilir. Ancak proteinlerin midedeki sindirimi tam yapıtaşlarına ayrılmasını sağlamaz. Proteinlerin aminoasitlere ayrışması ince bağırsakta gerçekleşir.

İnce bağırsakta ağız ve midede sindirilmemiş tüm besinlerin sindirimi yapılır ve sindirilmeyen besinler kalın bağırsağa verilerek dışarı atılması sağlanır.

Sindirim organlarında besinlerin uğradığı değişimleri sıralarsak;

Ağız: Ağızda besinlerin fiziksel sindirimi ve karbonhidratların kimyasal sindirimi yapılmaktadır.

Yutak: Besinler fiziksel ve kimyasal değişime uğramazlar.

Yemek Borusu: Besinler fiziksel ve kimyasal değişime uğramazlar.

Mide: Hem fizikse hem de kimyasal sindirim gerçekleşir. (proteinlerin kimyasal sindirimi yapılır)

İnce Bağırsak: Hem fiziksel hem de kimyasal sindirim gerçekleştirilir.

Kalın Bağırsak: Sindirilmeyen besinler dışarı atılır. Yararlı mineraller kana geri emilir.

Enzimler

Enzimler sindirimde besinlerin fiziksel ve kimyasal olarak parçalanmasında görev alırlar. Besinler ince bağırsak, mide ve ağızda enzimler yardımıyla sindirilir.

Enzimlere ve işlevlerine birkaç örnek verelim.

Tükrükte bulunan amilaz enzimi nişastayı maltoza kadar parçalar. İnce bağırsakta maltaz enzimi maltozu glikoza parçalar.

Mideden salgılanan pepsin enzimi proteinleri polipeptitlere parçalar. İnce bağırsakta salgılanan tripsin enzimi polipeptitleri peptit ve aminoasitlere parçalar.

Karaciğerden salgılanan safra sıvısı ince bağırsağa dökülerek buradaki yağları yağ damlacıklarına parçalar.

Yağ damlacıkları pankreastan salgılanan lipaz adı verilen bir enzimle yağ asidi ve gliserole parçalanır.

Yapı taşlarına ayrılan besinler tüm vücuda dağılır ve ihtiyacı olan hücreler tarafından alınarak enerji üretimi ve yapıtaşı maddesi olarak kullanılırlar.

Sindirim Sisteminin Sağlığı

*Çok soğuk ve çok sıcak yiyecekler yenilmemelidir. Çok acı, çok tuzlu ve çok baharatlı yiyecekler tüketmekten kaçınılmalıdır.

*Kafeinli ve asitli içecekler tüketilmemelidir.

*Yemek sırasında ve hemen sonrasında aşırı su tüketilmemelidir.

* Alkol ve sigaradan uzak durulmalıdır.

*Diş sağlığına dikkat edilmelidir. Dişler her yemekten sonra mutlaka fırçalanmalıdır.

Sindirim Sistemi

SANATSAL BİLGİ

20/05/2017