7. SINIF KARIŞIMLAR
7. Sınıflar fen bilgisi dersi. Karışımlar konusu. Homojen ve heterojen karışımlar. Çözeltiler ve ayrıştırma yöntemleri. Konu anlatımı.
Maddeler birbiri içinde kimyasal bir bağ oluşturmadan ve kendi kimyasal özelliklerini kaybetmeden dağılıyorsa bu maddelere karışım denir.
Hava, deniz suyu, kola, toprak birer karışımdır.
Karışımı meydana getiren maddeler kimyasal bir tepkimeye girmediğinden oluşan karışım yeni bir madde değildir. Bu nedenle bir karışım kendisini meydana getiren maddelerin özelliklerini taşır.
Karışımlar homojen ve heterojen karışımlar olmak üzere ikiye ayrılır.
Heterojen Karışımlar
Her noktasında aynı özelliği göstermeyen karışımlara heterojen karışımlar denir. Bu karışımlarda maddeler birbiri içinde eşit olarak dağılmamıştır.
Zeytinyağlı su ve ayran heterojen karışımlara örnektir.
Homojen Karışımlar
Her noktasında aynı özeliği gösteren karışımlara homojen karışımlar denir. Deniz suyu, şekerli su, hava homojen karışımlara örnek verilebilir.
Çözeltiler
Birbiri içinde çözünen maddelere çözelti denir. Bir çözelti çözünen ve çözen maddeden meydana gelir.
Tuzlu su karışımında su çözen, tuz ise çözünendir. Tuz – su karışımı ise çözelti olarak adlandırılır.
Çözünen maddenin, çözen maddenin içinde dağılmasına çözünme denir.
Sıvı çözeltilerde çözen madde bir sıvıdır. Ancak çözünen madde katı, sıvı veya gaz olabilir. Deniz sularında çözünmüş oksijen vardır. Şeker katı bir maddedir, suya atarsak suda çözünür. Kolonya su ve alkol karışımından oluşur. Çözünen madde alkoldür.
Alaşımlar
Metal içeren katı çözeltilere "alaşım" denir. Alaşımlar metallerin eritilerek sıvı hale getirilmesi ve karışımdan sonra tekrar katı halini almasıyla oluşmuştur.
Çözünme Hızına Etki Eden Faktörler
1- Sıcaklık
Sıcaklık arttıkça çözünen maddenin çözünmesi hızlanır.
2- Temas Yüzeyi
Cisimlerin temas yüzeyi ne kadar büyük olursa çözünme o kadar hızlı olur. Bir küp şekeri ufalayarak çözücüye atmak daha hızlı çözünmesini sağlar.
3- Karıştırma
Çözünen maddeyi çözücüye attıktan sonra çözeltiyi karıştırmak, çözünen maddenin daha hızlı çözünmesini sağlar.
Karışımların Ayrıştırılması
Bir karışımı meydana getiren maddeleri birbirinden ayırarak tekrar elde etme işlemine ayrıştırma denir. Ayrıştırma için çeşitli teknikler kullanılır.
Mıknatısla Ayırma Yöntemi
Bu yöntemle mıknatıs tarafından çekilme özelliğine sahip demir tozları ve demir parçaları, nikel ve kobalt gibi maddeler, diğer maddelerden ayrıştırılabilir.
Metal atıklar çöplerin içinden ayrıştırılırken mıknatısla ayrıştırma yöntemi uygulanır.
Buharlaştırma Yöntemi
Bu yöntemde katı ve sıvıdan oluşan bir çözeltide sıvı buharlaştırılınca katı madde buharlaşmaz ve dipte çökmüş halde kalır.
Tuzlu su karışımı buharlaştırma yöntemiyle birbirinden ayrıştırılabilir. Suyu buharlaştırırsak kabın dibinde tuz kalacaktır. Buharlaşan suyu borularla ayrı bir kaba alıp yoğunlaştırarak arı su elde edebiliriz.
Yoğunluk Farkı İle Ayrıştırma Yöntemi
Birbiri içinde çözünen iki sıvı, ayırma hunisine konulunca yoğunluğu büyük olan altta toplanır. Ayırma hunisinin alt kısmındaki mandal açılarak yoğunluğu büyük olan madde ayrıştırılır.
Çöktürme Yöntemi
Santrifüj cihazlarında çöktürme yöntemiyle kanın sıvı kısmı ve hücreler birbirinden ayrılmakta, hastalıkların teşhisi kolaylaşmaktadır.
Ayrımsal Damıtma Yöntemi
Bu yöntem kaynama noktaları birbirinden farklı maddeleri karışımdan ayırmak için kullanılır. Bu yöntemde karışım ısıtılır, ilk önce kaynama noktası düşük olan kaynar ve buharlaşır. Bu buhar borularla ayrı bir kaba alınır ve soğutularak yoğunlaştırılır. Böylece bu madde ayrılmış olur. Varsa diğer maddeler de aynı yöntemle ayrıştırılır.
SANATSAL BİLGİ
20/04/2017