Özel Ders

7. SINIF SİNDİRİM SİSTEMİ

7. Sınıflar fen bilgisi dersi. Sindirim sistemi konusu. Sindirim organları ve bu organların görevleri. Konu anlatımı.

İnsan vücudu ihtiyaç duyduğu organik elementleri, enerjiyi ve mineralleri kendisi üretemez. Dışarıdan alması gerekir. Dışarıdan alınan bu maddeler direkt insan dokusuna katılacak veya enerjiye dönüşecek yapıda değildir. Bu besin maddelerinin vücut tarafından enerji ve yapıtaşı olarak kullanılabilmesi için bileşenlerine ayrılmaları gerekir. İşte besinlerin kendilerini oluşturan yapıtaşlarına parçalanmasına ve kana verilmesine sindirim denir.

İnsanda sindirim olayında görev alan organların tümüne sindirim sistemi denir.

Sindirim sistemi organları ağız, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak ve anüstür.

Karaciğer ve pankreas organları ürettikleri hormon ve enzimlerle sindirime yardımcı olurlar. Dolayısıyla bu organlar sindirime yardımcı organlar olarak adlandırılır.

Ağız:

Besinler ağızda yumuşatılır ve dişler yardımıyla parçalanarak küçültülür. Tükrükte bulunan bazı enzimler karbonhidratların sindirimini gerçekleştirir.

Yutak:

Besinlerin ağızdan yemek borusuna geçmesini sağlayan yapıdır. Besinler yutaktan geçerken soluk borusunun girişi kapanır ve besinlerin soluk borusuna geçişi engellenir.

Yemek Borusu:

Besinler yemek borusundan mideye geçer. Yemek borusu kasılıp gevşeyerek besinlerin mideye inmesini kolaylaştırır.

Mide:

Besinler midede depolanır. Burada çeşitli sindirim sularıyla ve midenin kasılmalarıyla besinler fiziksel olarak parçalanır ve bulamaç haline getirilir.

Proteinler midede sindirilmeye başlanır.

İnce Bağırsak

Sindirimin tamamlandığı ve sindirilmiş besinlerin kana verildiği organ ince bağırsaktır. Yağların sindirimi ince bağırsakta başlar ve tamamlanır. Ağızda sindirilmeyen karbonhidratlar ince bağırsakta sindirilir. Sindirimi midede başlamış olan proteinlerin sindirimi ince bağırsakta tamamlanır. Sindirimi tamamlanmış besinler ince bağırsakta yer alan villuslardan kana alınır ve tüm vücuda dağıtılır.

İnce bağırsağa karaciğerden safra suyu, pankreastan pankreas özsuyu dökülür bu sular besinlerin sindirilmesini sağlar.

Kalın Bağırsak:

Sindirilmeyen besinlerin toplandığı ve vücut dışına atıldığı bölümdür. Kalın bağırsağa geçen su, vitamin ve mineraller buradan geri emilerek vücuda verilir. Vücuda zararlı ve atık maddeler anüs yoluyla dışarı atılır.

Anüs:

Kalın bağırsağın dışarı açılan bölümüdür. Kalın bağırsakta toplanmış olan yararsız ve atık maddeler buradan dışarı atılır.

Besinlerin Sindirilmesi

Besinlerin kana karışması, yapıtaşı ve enerji kaynağı olarak kullanılabilmesi için kendisini oluşturan moleküllere ayrılması gerekir. Bu olay sindirim olarak adlandırılır. Karbonhidratların sindirimi ağızda başlar, midede karbonhidratlar sindirilmez. İnce bağırsakta ağızda sindirilemeyen karbonhidratlar sindirilir. Karbonhidratlar vücutta enerji yapıcı olarak kullanılırlar.

Proteinlerin sindirimi midede başlar ve onikiparmak bağırsağında tamamlanır. Proteinler midede tam olarak sindirilemezler. Proteinler sindirim sonucu aminoasitlere parçalanırlar. Aminoasitler vücutta yapıtaşı olarak kullanılırlar.

Yağların sindirimi ise ince bağırsakta başlar ve burada tamamlanır. Karaciğerden salgılanan safra tuzları yağları parçalar, pankreastan salgılanan pankreas özsuyu ise yağları yağ asidi ve gliserole parçalar.

Yapı taşlarına ayrılmış olan besinlerin ince bağırsakta bulunan villüslardan kana geçmesi olayına emilim denir. Emilim sonunda kana karışan besin maddeleri tüm vücuda dağıtılır.

Sindirim Sistem IO7