ALKİL HALOJENÜRLER

12. sınıflar kimya dersi, fonksiyonel gruplar konusu. Alkillere halojenlerin bağlanmasıyla meydana gelen bileşikler. Halojenürlerin yapı formülü ve özellikleri.

Halojenür

Organik kimyada halojenlerin alkillerle yaptıkları bileşikler alkil halojenür olarak adlandırılırlar. Halojenler bildiğiniz gibi 7A grubu elementleridir.

7A grubu elementleri organik kimyada X sembolü ile gösterilir. Bu elementler F, Cl, Br ve I elementleridir.

Halojenler alkil grubunun herhangi bir atomuna bağlanabilir. Bir alkil grubuna birden fazla halojen eklenebilir.

Aşağıda bazı halojenürlerin yapı formülleri verilmiştir.

1- Bütil Klorür

CH₃CH₂CH₂CH₂ – Cl 

2) 2, 2 metil propan 2 klorür

3) Bütil Bromür

Alkil halojenlerde 1 tane alkil kökü varsa "primer alkil halojen" olarak sınıflandırılırlar. 

Aşağıdaki yapı primer alkil halojen yapı formülünü göstermektedir.

İki alkil köküne sahip olan halojenürler, "sekonder alkil halojen" olarak sınıflandırılır. Aşağıda bu tip halojenürlerin yapı formülü gösterilmiştir.

Üç alkil köküne sahip halojenürler "tersiyer alkil halojen" olarak sınıflandırılırlar.

Ayrılma Reaksiyonları

Alkil halojenürlerin gerçekleştirebildiği en önemli reaksiyonlardan biri ayrılma reaksiyonlarıdır.

C₃H₇Cl → C₃H₆ + HCl

Yer Değiştirme Reaksiyonları

Alkil halojenürlerin bir diğer önemli reaksiyonları nükleofilik yer değiştirme reaksiyonlarıdır.

CH₃I + H₂O → CH₃OH + HI

C₂H₅Br + NH₃ → C₂H₇ N + HBr

Alkil Halojenür Örnekleri

CH₃ – CH₂ – I (Etil İyodür)

Molekül formülü C₂H₅I şeklindedir. Organik sentez ve tıpta kullanılır.

Erime Noktası: - 111 °C

Kaynama Noktası: 71 °C

CH₃ – Cl ( Metil Klorür)

Molekül formülü CH₃Cl şeklindedir. Renksiz, yanıcı, zehirli bir gazdır. Metil klorürün bir diğer adı Klorometandır. Tetrametil kurşun, metilselüloz, silikon polimerleri gibi maddelerin imalinde kullanılır. CH₃Cl organik bir çözücüdür, sanayii de çözücü olarak kullanımı yaygındır.

Erime noktası: - 97 °C dir.

Kaynama noktası: - 24, 2 °C

CH₃Cl molekülü polardır.

CH₃ – Br ( Metil Bromür)

Molekül formülü CH₃Br şeklindedir. Bromometan olarak da adlandırılır. 

Metil bromür tarım alanlarında kullanılmaktadır. Böcekler, funguslar, bakteriler ve yabancı otlarla mücadelede kullanılmaktadır.

Metil bromür toprağa uygulanır ve topraktaki tüm canlıları yok eder. Etkisi geçtikten sonra bu toprağa bitki fideleri dikilir.

Metil bromürün populasyona karşı zararları ve ozon tabakasını inceltici etkisi nedeniyle tarımda kullanımı sınırlandırılmaktadır.

Erime Noktası: - 93,7 °C

Kaynama Noktası : 3, 56°C

Molekül yapısı polardır.

Alkillere Bağlanan Fonksiyonel Gruplar

SANATSAL BİLGİ

10/12/2017