ALKOLLERİN KULLANIM ALANLARI
Organik kimya, alkoller konusu. Metanol, etanol, propanol, etilen glikol alkollerin özellikleri ve endüstriyel kullanım alanları. Konu anlatımı.
1- Metanol – CH3OH
Metil alkol de denilen metanolün kapalı formülü CH3OH şeklindedir. Alkollerin en küçük üyesidir. Metanol sıvı halde, renksiz ve alkol kokulu bir maddedir.
Metanolün erime noktası – 97 °C olup, kaynama noktası 64,5 °C dir. Suda tamamen çözünür.
Metanol zehirli bir alkoldür. Yüksek miktarda alınması körlüğe ve ölüme sebebiyet vermektedir.
Metanol, yakıt ve kimyasal olarak geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Metanol, tek başına veya diğer yakıtlarla karıştırılarak araç yakıtı olarak kullanılabilir.
Formaldehit, dimetil eter, asetik asit, olefinler gibi birçok maddenin üretiminde kullanılır.
Metanolü en fazla formaldehit üreticileri kullanır, ikinci olarak MTBE üreticileri, üçüncü en fazla kullananlar asetik asit üreticileridir.
Metanol, doğalgaz ya da kömürden elde edilen sentez gazından üretilmektedir. Günümüzde %90’ı doğalgazdan üretilmektedir.
Bu madde, odunun havasız ortamda kuru kuruya ısıtılıp damıtılmasından elde edilebildiği için odun ruhu da denilmektedir. Eskiden metanol bu yolla üretilmekteydi.
En çok üretilen alkol metanoldür. Yakıt olarak ve diğer bir çok maddenin sentezlenmesinde kullanıldığı gibi çözücü olarak da kullanılmaktadır. Gelecekte ise taşıt yakıtı olarak kullanılması planlanmaktadır.
Etanol – C2H5OH
Bu alkol etil alkol olarak da adlandırılır.
Kullanımı en yaygın alkol olan etanolün erime noktası – 114 °C, kaynama noktası 78,5 °C dir. Etanol suda tamamen çözünen bir alkoldür.
Oda koşullarında sıvı halde, renksiz, alkol kokulu bir maddedir.
Başta kozmetik ve deterjan olmak üzere, ilaç, temizlik, plastik, kişisel bakım ürünleri ve birçok endüstriyel ürün üretiminde kullanılmaktadır.
Tarım alanında, bitki ve toprağa zararlı canlılarla mücadele amacıyla üretilen (insektisit, fungisit vb) ilaçlarda kullanılmaktadır.
Diğer organik maddelerin(eter, ester vb.) üretimi için de kullanılır.
Mısır, şeker kamışı, buğday gibi nişasta ve şeker içeren bitkilerden elde edilen etanol benzinle karıştırılarak “bioetanol” adı verilen yakıt elde edilir. Biyoetanolün çevreye zararı çok azdır.
Etanol genel olarak fermantasyon ile elde edilmektedir. Alkolik fermantasyonda glikoz, galaktoz, früktoz gibi şekerler, enzimler ile mayalanarak etil alkol üretilir.
Bütün alkollü içeceklerde etanol bulunur. Etil alkol tüketimi, alkollü içecekler vasıtasıyla olmaktadır.
Propanol – C3H7OH
Kapalı formülü C3H7OH şeklindedir. Propanoik aist olarak da adlandırılır.
Propanolün 1 – propanol ve izopropanol olmak üzere iki formu vardır. 1 – propanol endüstride çözücü olarak ve diğer organik maddelerin sentezinde ara madde olarak kullanılmaktadır. Özellikleri etil alkole benzer. Sıvı halde, renksiz, zehirli bir maddedir.
Aşağıda 1 – propanol alkolü görülmektedir.
CH3 – CH2 – CH2 – OH
İzopropil alkol endüstride en fazla asetilenin eldesinde kullanılır. Ayrıca çözücü ve antifiriz olarak kullanılır.
Aşağıda izopropil alkol görülmektedir.
Etilen Glikol – C2H4(OH)2
Sentetik lif ve polyester üretiminde kullanılır.
Su ile karıştırıldığında suyun donma noktasını – 37 °C ye düşürür. Bu nedenle antifiriz olarak kullanılır. Araba radyatörlerinde antifiriz olarak kullanılmaktadır.
Molekülleri arasında H bağları bulunur, bu nedenle kaynama noktası yüksektir.
Gliserin Propan – C3H5(OH)3
Üç değerlikli bir alkoldür. Kozmetik sanayiinde yumuşatıcı, nemlendirici ve koruyucu ürünlerin yapımında kullanılmaktadır.
Eczacılıkta merhem elde edilmesinde kullanılır.
Nitrik asit ile etkileştirildiğinde trinitrogliserin elde edilmektedir. Trinitrogliserin patlayıcı madde yapımında kullanılmaktadır.
Alkollerin Adlandırılması
SANATSAL BİLGİ
27/04/2018