ARTAN MADDE TEST I ÇÖZÜMLERİ

10 sınıflar ve AYT, TYT sınav konusu. Kimyasal hesaplamalarda artan madde miktarı ile ilgili hesaplamalar. Hacim, mol sayısı ve kütle ile artan madde problemleri. Test – 1 in çözümleri.

Çözüm – 1 

N₂ ve H₂ gazları tepkimeye sokulursa,

N₂ + 3H₂ → 2NH₃ 

Denklemine göre tepkimeye girerler. Bu tepkimeye göre 28 g N ile 6 g H tepkimeye giriyor.

Bu durumda bileşenler eşit kütlede alındığında önce N2 bitecektir.

Orantı kuralım.

28 g N            6 g H

84 g N            x g H

x = 84.6/28

x = 18

Yani 84 g N₂ ile tepkimeye girecek H₂ miktarı 18 g’dır. Tepkiye girmeden kalan H₂ miktarı: 84 – 18 = 66 g’dır. 1 mol H₂ , 2 g olduğuna göre, 66 g H₂ 33 moldür.

Doğru cevap E seçeneği.

Çözüm – 2 

Tepkime denklemini yazalım.

C₃H₈ + 5O₂ → 3CO₂ + 4H₂O

Tepkime denklemine göre 1 mol C₃H₈, 5 mol O₂ ile reaksiyona giriyor.

1 mol C₃H₈: 44 g

1 mol O₂: 32 g

5 mol O₂ → 160 g

22 g C₃H₈ gazı: 44/22 = 0,5 moldür.

Buna göre tepkimeye girecek O₂ miktarı 5.0,5 = 2,5 mol = 32. (2,5) = 80 g’dır.

Doğru cevap C seçeneği.

Çözüm – 3 

CH₄ ve O₂ arasında yanma tepkimesi meydana gelir.

CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O

Gaz halindeki bu maddeler N.K da 112’şer litre alındıysa,

112/22,4 = 5 mol

Her birinden 5 mol alınmış demektir.

Tepkimeye giren O₂ nin mol sayısı CH₄ ün mol sayısından fazla olduğundan sınırlayıcı bileşen O₂  dir.

2 mol O₂            1 mol CH₄ ile

5 mol O₂           n mol CH₄ ile

n = 2,5

CH₄ ün 2,5 molü tepkimeye girer, 2,5 molü tepkimeye girmeden kalır.

1 mol CH₄ = 16 g dır.

2,5 mol CH₄: 2,5 . 16 = 40 g dır.

Doğru cevap B seçeneği.

Çözüm – 4 

H₂SO₄ ile KOH tepkimesinden tuz ve su oluşur. Tepkime asit – baz tepkimesidir. Tepkime denklemi aşağıdaki gibidir.

H₂SO₄ + 2KOH → K₂SO₄ + 2H₂O

1 mol H₂SO₄ ile 2 mol KOH den 2 mol H₂O oluşmaktadır. Oluşan suyun mol sayısı,

27/18 = 3/2 = 1,5

1,5 mol H₂O oluşması için 1,5 mol KOH ve 0,75 mol H₂SO₄ tepkimeye girmelidir.

1 mol H₂SO₄: 98 g

0,75 mol H₂SO₄: 73,5

1 mol KOH : 56 g

1,5 mol KOH: 84 g

2 mol KOH : 112 g

Burada tepkimeye giren KOH kütlesi daha fazla olduğundan sınırlayıcı bileşen KOH dir. Her iki maddeden 112 g alınsaydı H₂SO₄ ün 98 gramı tepkimeye girdiğinde KOH tükenmiş olacaktı.

Demek ki her iki maddeden 84 g alınmış, KOH nin tamamı tepkimeye girerken H₂SO₄ ün 73,5 gramı tepkimeye girmiştir. Artan H₂SO₄ miktarı: 84 – 73,5 = 10,5 gramdır.

Doğru cevap A seçeneği.

Çözüm – 5 

Fe₂O₃ bileşiğinin denklemini yazalım.

4Fe + 3O₂ → 2Fe₂O₃

Buna göre reaksiyona 4. 56 = 224 g Fe, 3.32 = 96 g O2 giriyor.

Sınırlayıcı bileşen Fe’dir.

224 g Fe            96 g O ile

42 g Fe              m g O

m = 42.96/224

m = 18 g

18 g O reaksiyona girmiştir.

42 – 18 = 24 g O2 reaksiyona girmeden kalmıştır. 24 g O2 ile tepkimeye girecek Fe miktarını bulmalıyız.

224 g Fe        96 g O ile

m g Fe             24 g O

m = 24.224/96

m = 56 g

56 g Fe 1 moldür.

2. bir yol daha pratiktir.

F₂O₃ bileşiğinde bileşenler arasındaki sabit oran,

= 7/3 tür.

Yani 7 g Fe, 3 g O ile tepkimeye girmiştir. Buna göre tepkime denklemini bilmeye gerek yoktur. Orantıları buna göre yazabiliriz.

7 g Fe         3 g O

42 g Fe             m

m = 18 g

42 – 18 = 24 → kalan O2

7 g Fe            3g O ile

x g Fe            24 g O

 x = 24.7/3

= 56 g = 1 mol

Doğru cevap D seçeneği

Çözüm – 6 

CH₄ ile O₂ nin yanma tepkimesi,

CH₄ + 2O₂ → CO₂ +2H₂O

Şeklindedir. Buna göre,

1 mol CH₄ 2 mol O₂ ile reaksiyona girer,

N.K da 22,4 litre CH₄, 44,8 L O₂ ile reaksiyona girer.

Sınırlayıcı bileşen O₂ dir. Çünkü daha fazla tükenmektedir.

22,4 L CH₄          44,8 L O₂

v L CH₄               4 L O₂

= 2 L

2 L CH₄ tepkimeye girerken 2 L si artmıştır. Bu miktarı yakmak için bunun 2 katı yani 4 litre O₂ ye ihtiyaç vardır.

Doğru cevap B seçeneği.

Çözüm – 7 

1 mol O₂:  6,02x10²³ adettir. 18,06x10²³ O₂ ise,

= 3 moldür.

18,06x10²³ adet C₃H₈ molekülü de 3 moldür.

Tepkime denklemi,

C₃H₈ + 5O₂ → 3CO₂ + 4H₂O

Bu denkleme göre 1 mol C₃H₈, 5 mol O2 ile tepkimeye giriyor. Sınırlayıcı bileşen daha fazla harcanan O₂ dir.

5 mol O₂          1 mol C₃H₈ ile

3 mol               O₂  n

n = 3/5 = 0,6 mol

3 mol C₃H₈ alınmıştı. Geriye 3 – 0,6 = 2,4 mol kalmıştır.

1 mol C₃H₈ 6,02x10²³ adettir.

2,4 mol C₃H₈: 6,02 . 2,4 = 14,448x10²³ adet

Doğru cevap C seçeneği.

Çözüm – 8 

MgO bileşiğindeki sabit oran,

= 3/2

Buna göre 3 g Mg, 2 g O ile reaksiyona girer. Sınırlayıcı madde daha fazla tükenen Mg dir.

3 mol Mg 24.3 = 72 g dır.

3 g Mg            2 g O ile

72 g Mg           m g O

= 48 g

Başlangıçta 64 g O₂ vardı. 48 g’ı tükenmiş, 64 – 48 = 16 g O₂ kalmıştır.

Çözüme başka bir açıdan bakarsak,

Tepkime denklemi,

2Mg + O₂ → 2MgO

Buna göre 48 g Mg ile 32 g O₂ tepkimeye giriyor.

Benzer orantıdan,

48 g Mg           32 g O

72 g                 Mg x

= 48 g 

Kalan = 64 – 48 = 16 g 

Doğru cevap E seçeneği.

Çözüm – 9 

44,8 g O₂ gazı,

44,8/32 = 1,4 moldür.

Öte yandan tepkime denklemi,

2X + 7O₂ → 4CO_2(g) + 6H₂O_(g)

Şeklindedir. Bu denkleme göre,

X’in formülü,

C₂H₆ dır.

Bundan sonrası için 2 yolumuz var.

1. yol

1,4 mol O₂ den kaçar mol CO₂ ve H₂O oluştuğuna bakalım.

7 mol O₂ ile          4 mol CO₂

1,4 mol O₂ ile          n1

n1 = 0,8

7 mol O₂ ile        6 mol H₂O

1,4 mol O₂ ile      n2 mol H₂O

n2 = 1,4 . 6/7

= 1,2 mol

0,8 mol CO₂ de 12.0,8 = 9,6 g C bulunur.

1,2 mol H₂O da 2.1,2. 1 = 2,4 g H bulunur.

Buna göre tepkimeye giren X miktarı 12 g dır.

2. yol

Soruyu şöyle de çözebilirdik.

1 mol C₂H₆ 30 g dır. Denkleme göre,

2 mol C₂H₆ ile 7 mol O₂ reaksiyona giriyor.

7 mol O₂ ile         2 mol X

1,4 mol O₂ ile        n

n = 0,4 mol

0,4 . 30 = 12 g

Doğru cevap B seçeneği.

Çözüm – 10 

HXO₃ + KOH → KXO₃ + H₂O

50,4 g KOH alınmış, 5,6 g KOH artmış. Tepkimeye giren KOH miktarı,

50,4 – 5,6 = 44,8 g

1 mol KOH 56 g olduğuna göre, tepkimeye giren KOH,

n = 44,8/56

= 0,8 moldür.

Oluşan KXO₃ ile H₂O miktarı da 0,8 moldür.

KOH bileşiğinden 5,6 g arttığına göre HXO₃ bileşiğinin tamamı reaksiyona girmiştir.

Denkleme göre tepkimeye giren HXO₃ miktarı da 0,8 moldür.

Bu bileşiğin 0,8 molü 50,4 g ise,

0,8 molü        50,4 g

1 molü           m

m = 63 g

HXO₃ bileşiği 63 g dır. Bunun 48 + 1 = 49 gramı O ve H atomlarıdır. 63 – 49 = 14 gramı ise X atomudur. Bu element Azot (N) dur.

Doğru cevap D seçeneği.

Çözüm – 11 

1 mol molekül 6,02x10²³ g’dır, 3,01x10²³ molekül,

= 0,5 moldür.

Oluşan H₂O ile tepkimeye giren HX bileşiklerinin mol sayıları eşittir.

HX = 0,5 moldür.

0,5 molü 18 g ise 1 molü 36 gramdır.

36 g HX bileşiğinin 1 gramı H olduğuna göre 35 gramı X dir. Bu element Klor (Cl) dur.

Doğru cevap C seçeneği.

Çözüm – 12 

33,6 L O2 gazı Normal koşullarda,

33,6/22,4

= 1,5 moldür.

1 mol CH₄ 16 gramdır. 24 g CH₄ ise, 1,5 moldür.

CH_4(g) +2O_2(g) → CO_2(g) + 2H₂O_(g)  

Tepkimesine göre 1 mol CH₄ ile 2 mol O₂ reaksiyona giriyor. 1,5 mol O₂ ile, 1,5/2 = 0,75 mol CH₄ tepkimeye girer.

Başlangıçtaki CH₄ miktarı 1,5 mol idi kalan CH₄ ise 1,5 – 0,75 = 0,75 moldür.

2 mol O₂ den 1 mol CO₂ ve 2 mol H₂O oluşuyorsa orantı kurarak, 

2 mol O₂           1 mol CO₂

1,5 mol O₂          n1 mol CO₂

n1 = 0,75 mol

2 mol O₂         2 mol H₂O

1,5 mol O₂         n2 mol H₂O

n2 = 1,5 mol

Tepkime sonucunda 1,5 mol H₂O, 0,75 mol CO₂ ve 0,75 mol CH₄ bulunmaktadır bunların toplam mol sayısı 1,5 + 0,75 + 0,75 = 3 dür. 3 mol gaz normal koşullarda,

3.22,4 = 67,2 L dir.

Doğru cevap E seçeneği.

Artan Madde Problemleri Test Soruları

SANATSAL BİLGİ

03/12/2019