ASİT VE BAZLARIN METALLERLE TEPKİMELERİ

10. Sınıflar kimya dersi. Asitlerin metaller, soy metaller, amfoter metaller ve karbonatlarla tepkimeleri. Bazların amfoter metallerle tepkimesi.konu anlatımı.

Metal – Asit Tepkimeleri

Aktif metaller asitlerle reaksiyona girerek tuz ve hidrojen gazı oluşturur.

Aktif metal + asit → Tuz + Hidrojen

Aktif metaller hidrojen iyonlarını değiştirebilen, asitlerden hidrojen gazı üreten metallerdir. Magnezyum, çinko, demir ve kurşun metalleri en aktif metallerdir.

Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂

Mg + H2SO₄ → MgSO₄ + H₂

Alkali metallerle toprak alkali metallerin tamamı ve Fe, Zn, Al gibi soy olmayan metaller, asitlerle tepkimeye girerek tuz ve hidrojen gazı oluştururlar.

Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂

Yarı Soy Metaller

Bakır, gümüş ve civa en az aktif olan metallerdir. Bunlar yarı soy metaller olarak adlandırılır. Bu metallere yapısında oksijen bulunmayan asitler etki etmez. Bu metaller HNO₃ ve HSO₄ gibi kuvvetli asitlerle tepkimeye girebilir ve bu tepkimelerinde CO₂, NO₂ gibi gazlar oluşur. H₂ gazı açığa çıkmaz.

Cu + HCl → Reaksiyon gerçekleşmez

Cu + 4HNO₃ → Cu(NO₃)₂ + 2NO₂ + 2H₂O

Cu + 2H₂SO₄ → CuSO₄ + SO₂ + 2H₂O

Soy Metaller

Soy metaller, nemli havada oksitlenmeye ve korozyona direnç gösteren bir metal grubudur. Soy metallere asitler kolayca etki edip aşındıramaz. Bu metaller kolayca oksitlenip aşınan metallerin zıddıdır.

Altın (Au), Platin (Pt), Palladyum (Pa), Rutenyum (Ru) , Rodyum (Rh), Osmiyum (Os) ve İridyum (Ir) metalleri soy metallerdir.

Amfoter Metaller

Amfoter metaller hem asitlerle hem de bazlarla reaksiyona girerler.  

Be, Al, Ga, Ge, As, Sn, Pb, Sb, Zn, Bi, Cr elementleri amfoter metallerdir.

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂

Karbonatlar ve Bikarbonatlar

Asitler karbonat ve bikarbonatlarla tepkimeye girerek tuz, su ve karbondioksit oluşturur.

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂ + H₂O

NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂ + H₂O

ZnCO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + CO₂ + H₂O

Karbondioksit reaksiyon sırasında köpürmeye neden olur.

Metal Oksitler ve Amfoter Metal Oksitler

Metallerin oksijenle oluşturdukları bileşikler asitlerle tepkimeye girer. Tepkime sonucunda tuz ve su oluşur.

NaO + 2HCl → 2NaCl + H₂O

MgO + 2HCl → MgCl₂ + H₂O

Amfoter metallerin oksijenle oluşturdukları bileşikler de asitlerle tepkimeye girerler. Amfoter oksitler hem asitlerle hem de bazlarla reaksiyona girmektedirler.

Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

ZnO + 2HCl → ZnCl₂ + H₂O

Cam İle Reaksiyona Giren Asit

Hidrojen florür (Hidroflorik asit = HF) bazlar, asitler ve oksidanlar ile kolayca reaksiyona giren bir asittir. En iyi bilinen reaksiyonlarından biri cam ve seramik üzerindeki aşındırıcı etkisidir. Cam ve metallere karşı reaktivite nedeniyle genellikle plastik kaplarda saklanır.

SiO₂ + 4HF → SiF₄ + 2H₂O

SiF₄ oda sıcaklığında gaz halinde bulunan bir maddedir.

Bazların Amfoter Metallerle Tepkimeleri

Amfoter metaller hem asitlerle hem de bazlarla reaksiyona giren metallerdir. Amfoter metaller yukarıda açıklanmıştı.

Al + 6NaOH → 2Na₃AlO₃ + 3H₂

Zn + 2NaOH → Na₂ZnO2 + H₂

2Al + 2KOH + 6H₂O → 2KAl(OH)₄ + 3H₂

Bazlar amfoter metallerin oksitleri ile tepkimeye girer. Reaksiyon sonucu tuz ve su oluşur.

ZnO + 2NaOH → Na₂ZnO₂ + H₂O

Al2O₃ + 6NaOH → 2Na₃AlO₃ + 3H₂O

Tuz Çeşitleri ve Oluşumu

SANATSAL BİLGİ

25/06/2017