ASİTLER
10. Sınıflar kimya dersi. Asitlerin tanımı. Kuvvetli ve zayıf asitler. Asitlerin özellikleri. Asitlerin pH değerleri. Konu anlatımı.
Asitler suda çözündüklerinde suya H+ iyonu verebilen maddeler olarak tanımlanır.
Asitler için bu tanım Svante Arrhenius (Sıvent Arhenyus) tarafından 1884 yılında yapılmıştır.

H3O+ iyonu çoğu zaman H+ olarak verilir.

Bornsted – Lowry Asit Tanımı
Bu iki bilim adamı birbirlerinden bağımsız olarak asitleri sulu çözeltilerine proton veren, bazları ise sulu çözeltiden proton alan maddeler olarak tanımladılar.
Lewis Asit Tanımı
Lewis tanımına göre elektron çifti alan maddeye asit, elektron çifti veren maddeye baz denir.
Asitlerin tatları ekşidir. Bazı meyvelerin tadının ekşi olması yapılarında asit bulunmasından kaynaklanır. Asitlerin ismi Latince bir kelime olan “acere” den gelir. Acere Latincede “ekşi” anlamına gelmekteydi.
Asitlerin Özellikleri
1. Asitler sulu çözeltilerine H+ iyonu verirler.
2. Asitlerin tatları ekşidir.
3. Aktif metallerle hidrojen gazı oluştururlar.
4. Asitler, mavi turnusolün rengini kırmızıya çevirirler.
5. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
6. Bazlarla tepkimeye girerek tuz ve su oluştururlar
7. Karbonatlarla tepkimeye girerek CO2 ve H2O oluştururlar.
8. Asitler metallerle tepkimeye girerek aşınmalarına yol açarlar.
Kuvvetli Asitler
Kuvvetli asitler suda tamamen iyonlarına ayrışan asitlerdir. Zayıf asitler ise suda tamamen iyonlaşmayan asitlere denir. Bir solüsyonun asit kalitesi iyonize edilmiş hidrojen konsantrasyonuna bağlıdır. Aşağıda bazı kuvvetli asit türleri listelenmiştir.
HNO3 → Nitrik Asit
HCl → Hidroklorik Asit
H2SO4 → Sülfirik Asit
HClO4 → Perklorik Asit
HBr → Hidrobromik Asit
HI → Hidroiyodik Asit
Zayıf Asitler
Zayıf asitler su ile karıştırıldıklarında moleküllerinin büyük kısmı iyonlarına ayrılmaz. Meyvelerde bulunan asit türleri, içeceklerde bulunan asitler zayıf asitlerdir. Aşağıda bazı zayıf asitler ve isimleri verilmiştir.
H2CO3 → Karbonik Asit
CH3COOH → Asetik Asit
CCl3COOH → Trikloroasetik Asit
HF → Hidroflorik Asit
HCN → Hidrosiyanik Asit
H2S → Hidrojen Sülfür
H3PO4 → Fosforik Asit
Su İle Asit Oluşturan Maddeler
Karbon, azot ve kükürt gibi doğal olarak oluşan bazı oksitler su ile tepkimeye girerek asit oluştururlar. Bu oksitler, metal olmayan oksitlerdir.
CO2 su ile H2CO3 (Karbonik asit) oluşturur.
CO2(g) + H2O(s) → H2CO3(suda)
Karbonik asit suda aşağıdaki gibi iyonlarına ayrılır.

SO2 su ile H2SO3 (Sülfüröz asit ) oluşturur.
SO2(g) + H2O(s) → H2SO3(suda)
H2SO3 suda aşağıdaki gibi iyonlarına ayrılır.

N2O5 su ile HNO3 (Nitrik asit) oluşturur.
N2O5 su ile tepkimeye girdiğinde suda HNO3, NO3 ve H+ iyonları oluşur.

İndikatörler
Bir maddenin asit veya baz olduğunu anlamak için kullanılan malzemeye indikatör denir. İndikatörler asit veya baz ile etkileştirildiklerinde renk değiştirirler. En yaygın kullanılan indikatör turnusoldür. Turnusol likenlerden elde edilir.
Turnusol kağıdı asitli çözeltiye batırılırsa rengi kırmızıya dönüşür, baz çözeltisine batırılırsa rengi maviye dönüşür.
Timol mavisi, Metil oranj, Fenolftalein ve Alizarin sarısı maddeleri de indikatörlere örnek verilebilir.
Asitlerin pH Derecesi
Bir maddenin asitlik ve bazlık dercesini ifade eden ölçeğe pH ölçeği denir. pH simgesi “Power of Hydrogen” kelimelerinin baş harflerinden oluşmuştur. Türkçe karşılığı “hidrojenin gücü” dür.
pH değeri 0’dan 14’ e kadar değerler alır. 7 değeri nötr değeri ifade eder. Yani pH si 7 olan ürün asidik veya bazik özellik göstermez. pH değeri 7’den küçük olan maddeler asidik özellik gösterir. En kuvvetli asitlerin pH değeri 0’dır. Bir asidin pH değeri 0’dan 7’ye gittikçe asidin kuvveti azalır.
pH değeri 7’den büyük olan maddeler ise baz özelliği gösterir. Bazik özelliği en kuvvetli olan maddeler pH değeri 14 olan maddelerdir.
pH Derecesi ve İndikatör Renk Tablosu
Her maddenin bir pH değeri vardır. Aynı zamanda bu maddeler asidik ve bazik özelliklerine göre turnusol kağıdının rengini değiştirirler. Aşağıdaki tabloda pH değeri ve bu değerdeki maddeye batırılan turnusol kağıdının rengi verilmiştir. Böylece bir maddenin asitlik ve bazlık kuvveti kolayca saptanabilir. Modern teknolojide pH ölçümü dijital pHmetreler ile yapılmaktadır.

Bazlar Konu Anlatımı
Asit Türleri
SANATSAL BİLGİ
21/06/2017