Özel Ders

BASİT VE MOLEKÜL FORMÜLÜ TEST I ÇÖZÜMLERİ

11. sınıflar ve üniversiteye hazırlık kimya konusu. Bileşiklerde basit formülün ve molekül formülünün belirlenmesi ile ilgili testin çözümleri.

Çözüm – 1

25,5 gramlık bir bileşikte 4,5 g H varsa,

25,5 – 4,5 = 21 g N elementi vardır. N atomunun mol sayısını tespit edelim.

n_N =	21
	14

n_N=	3	= 1,5
	2

H atomunun mol sayısı,

n_H=	4,5	= 4,5
	1

Bileşik formülünün taslağı,

N_1,5 H_4,5 şeklindedir.

Bileşikteki indisleri 1,5'e bölersek tamsayı haline getiririz. Bu durumda formül,

NH₃ şeklinde olur.

Doğru cevap E seçeneği.

Çözüm – 2

Bileşiğin 91,2 gramının 33,6 gramı N ise,

91,2 – 33,6 = 57,6 gramı O atomudur.

N atomunun mol sayısı,

n_N =	33,6	= 2,4
	14

O atomunun mol sayısı,

n_O = 3,6

Taslak bileşik aşağıdaki gibidir.

N_xO_y = N_2,4 O_3,6

Katsayıları 10 ile çarparsak,

N_10x O_10y = N₂₄ O₃₆

Katsayıları 12 ile bölersek,

N_1,2x O_1,2y = N₂O₃ olur.

N_xO_y = N_2,4 O_3,6

Formülünde N ve O nun katsayılarını 1,2 ye bölerek daha kısa yoldan da sonucu bulabilirdik.

Doğru cevap C seçeneği.

Çözüm – 3

K ile S atomlarının oluşturduğu bileşiğin kütlece %29’u S ise %71’i K atomundan oluşur. Bunun anlamı 100 g bileşikte 29 g S, 71 g K elementi bulunur.

Basit formülü bulmak için bu bileşikten 100 gramlık bir örnek alalım. Bu örneğin 29 gramı S elementidir. S elementinin mol sayısını bulalım.

n_S =	29
	32

n_S = 0,9

K elementinin mol sayısını bulalım.

n_K =	71
	39

n_K = 1,8

Taslak bileşik,

K_1,8 S_0,9 şeklindedir. Her iki atomun mol sayısını 10 ile çarpalım.

K₁₈S₉ olur. Şimdi her iki atomun mol sayısını 9’a bölelim.

K₂S olur. Bu formül bileşiğin basit formülüdür.

Doğru cevap B seçeneği.

Çözüm – 4

P ve Cl atomlarının oluşturduğu bileşikten 100 gramlık bir örnek alalım. Bunun 15 gramı P atomudur.

n_P =	15	= 0,48
	31

Cl atomunun mol sayısı,

n_Cl =	85	= 2,43
	35

Bileşiğin taslak formülü,

P_0,48 Cl_2,43

Her iki atomun indislerini 0,48’e bölelim.

P_(0,48/0,48) Cl_(2,43/0,48)

= PCl₅

PCl₅ bileşiğinin 1 molünün kütlesi

1.31 + 5.35 = 206 g

Bileşiğin 1 molünün kütlesi de 206 gramdır. Bu bileşiğin basit ve molekül formülü aynıdır.

Doğru cevap E seçeneği.

Çözüm – 5

44,8 gram bileşiğin 38,4 gramı C ise 6,4 gramı H dir.

Her bir atomun mol sayısını bulalım.

n_C =	38,4	= 3,2
	12

n_H =	6,4	= 6,4
	1

Taslak bileşik aşağıdaki şekilde olur.

C_3,2 H_6,4

Her iki atomun mol sayılarını 3,2 ye bölelim.

C_(3,2/3,2)H_(6,4/3,2)

CH₂ olur. Bu formül bileşiğin basit formülüdür.

Bileşiğin 1 molü 56 akb idi. Basit formülde her bir atomun kütlelerini toplayarak bir tam sayının çarpan parantezine alıp 56’ya eşitlemeliyiz.

Basit formül CH₂ şeklinde bu formülde 1 C ve 2 H atomu var bunların kütlesi 12 + 2 = 14 gramdır. Bu atomların herbirini n ile çarptığımızda sonuç 56 olmalıdır.

(12.1 + 1.2).n = 56

14.n = 56

n = 4

Bileşiğin temel çarpanı 4’tür. Basit formülde her atomun sayısını 4 ile çarpmalıyız.

Gerçek formül,

C_1.4H_2.4 = C₄H₈

Doğru cevap C seçeneği.

Çözüm – 6

36 gram bileşikteki C, H ve O miktarları,

C = 14,4

O = 19,2

H = 2,4

Şimdi bu kütleler üzerinden elementlerin mol sayılarını bulalım.

n_C =	14,4	= 1,2
	12

n_O =	19,2	= 1,2
	16

n_H =	2,4	= 2,4
	1

Bu mol sayılarını taslak bileşik üzerinde gösterelim.

C_1,2 H_2,4O_1,2

Her atomun mol sayısını 1,2’ye bölelim.

C_(1,2/1,2) H_(2,4/1,2) O_(1,2/1,2)

= CH₂O olur. Bu formül basit formüldür. Molekül formülünü bulmak için basit formüldeki elementlerin kütlelerini toplar ve bir n tamsayısı ile çarparak molekül kütlesine eşitleriz. Bu n sayısı her bir atomun çarpanıdır.

(12 + 2 + 16).n = 60

30.n = 60

n = 2 olur. Şimdi her atomun katsayısını 2 ile çarparsak,

C_1.2 H_2.2 O_1.2 = C₂H₄O₂ olur.

Doğru cevap A seçeneği.

Çözüm – 7

100 gramlık bileşikte 40 g C, 53 g O, 7 g H atomu bulunmaktadır. Bu değerleri elementlerin atom kütlelerine bölersek mol sayılarını bulabiliriz.

n_C =	40	= 3,33
	12

n_H=	7	= 7
	1

n_O=	53	= 3,3
	16

Taslak bileşik aşağıdaki gibidir.

C_3,33 H₇ O_3,3

Atomların mol sayısını 0,3 ile çarparsak,

C_0,999 H_2,1 O_0,99 olur, bu değerleri en yakın tam sayılara yuvarlarsak,

C₁H₂O₁ = CH₂O olur. Bu formül bileşiğin basit formülüdür.

Şimdi molekül formülünü bulalım. Bunun için önce bileşiğin 1 molü kaç gram onu bulmalıyız.

0,4 molü 60 g

1 molü m

m =	60	= 150 g
	0,4

bileşiğin 1 molü 150 gramdır. Şimdi basit formülün çarpan katsayısını bulalım.

(12 + 2 + 16 ).n = 150

30.n = 150

n = 5 bulunur. Her elementin atom katsayısı 5 ile çarpılmalıdır.

Molekül formülü,

C_1.5 H_2.5 O_1.5 = C₅H₁₀O₅ olur.

Doğru cevap E seçeneği.

Çözüm – 8

Bileşiğin 0,3 molünün kütlesinden molekül kütlesini bulabiliriz.

94,5 gramın 59,5 gramı Sn ise buradan basit formülü bulabiliriz.

Sn = 59,5

Cl = 35

n_Sn =	59,5
	119

n_Sn = 0,5

n_Cl=	35	= 1
	35

Taslak formül,

Sn_0,5Cl₁ şeklindedir. Katsayıları 2 ile çarparsak,

Sn_2.0,5 Cl_2.1 = SnCl₂ olur.

Bileşiğin 0,3 molü 56,7 gram ise,

0,3 mol 56,7 g

1 mol m

m =	56,7
	0,3

m = 189 gram

Öte yandan basit formülü SnCl₂ olan bileşiğin 1 molü,

119 + 70 = 189 gramdır.

Bu durumda bileşiğin basit formülü molekül formülüne eşittir.

Doğru cevap C seçeneği.

Çözüm – 9

Yakılan bileşik: 0,1 mol

Harcanan O₂: 16 gram

Oluşan su: 7,2 gram

Oluşan CO₂: 6,72 L

Gram ve litre cinsinden verilen büyüklükleri mol sayısına çevirerek bileşiğin 1 molünün yakılmasıyla harcanacak O₂ ’yi ve oluşacak ürünleri tespit edelim.

Harcanan O₂ ’nin mol sayısı,

n_O2 =	16	= 0,5 mol
	32

Oluşan suyun mol sayısı,

n_H2O =	7,2	= 0,4 mol
	18

Oluşan CO₂ ’in mol sayısı,

n_CO2 =	6,72	= 0,3 mol
	22,4

Bu mol sayılarına göre tepkime denklemini yeniden yazalım.

(0,1)X + (0,5)O₂ → (0,3)CO₂ + (0,4)H₂O

Şimdi katsayıları 10 ile çarparak mol sayılarını tam sayı haline getirelim.

X + 5O₂ → 3CO₂ + 4H₂O

Yukarıdaki denklem en küçük tamsayılarla oluşturulmuş tepkime denklemidir. Bu denklemden oluşan ürünü bulmak mümkündür.

Ürünler kısmında 3C olduğuna göre bileşikteki C sayısı 3’tür.

Ürünler kısmında 8 H olduğuna göre bileşikte yer alan H atomu sayısı 8 olmalıdır.

Ürünler kısmında 10 O bulunuyor. Girenler kısmında da 10 O var. Öyleyse bileşik O atomu içermemektedir.

Buna göre bileşiğin formülü C₃H₈ dir.

Doğru cevap D seçeneği.

Çözüm – 10

Yakılan bileşik: 0,4 mol

Harcanan O₂: 19,2 gram

Oluşan CO₂: 8,96 L

Oluşan H₂O: 14,4 gram

Tüm maddelerin mol sayılarını bularak reaksiyon denklemini buna göre oluşturalım.

n_X = 0,4 mol

n_O2 =	19,2	= 0,6 mol
	32

n_CO2 =	8,96	= 0,4 mol
	22,4

n_H2O = 0,8 mol

(0,4)X + (0,6)O₂ → (0,4)CO₂ + (0,8)H₂O

Katsayıları 10 ile çarparak tamsayı haline getirelim.

4X + 6O₂ → 4CO₂ + 8H₂O

Katsayıları 2’ye bölerek en sade haline getirelim.

2X + 3O₂ → 2CO₂ + 4H₂O

Denklemin sağ tarafında 2 C atomu var, sol tarafında da 2 C atomu olmalıdır. X bileşiğinin katsayısı 2 olduğundan dolayı eşitliğin sol tarafında 2 C atomu olması için X bileşiğinde 1 tane C atomu yer almalıdır.

Denklemin sağ tarafında 8 H atomu var. Sol tarafında da 8 H atomu olmalıdır. X’in katsayısı 2 olduğundan X bileşiğinde 4 tane H atomu olmalıdır.

Denklemin sağ tarafında 8 O atomu, sol tarafında 6 O atomu var. O atomlarının sayısının eşitlenmesi için X bileşiğinde 1 tane O atomu yer almalıdır.

Buna göre X bileşiğinin denklemi

CH₄O şeklinde olmalıdır.

Doğru cevap B seçeneği.

Basit ve Molekül Formülü Test Soruları

Kimyasal Hesaplamalar Çözümlü Sorular

Mol Kavramı Çözümlü Sorular

SANATSAL BİLGİ

11/11//2017