HİBRİTLEŞME TEST ÇÖZÜMLERİ

12. sınıflar kimya dersi. Organik bileşiklerde hibritleşme ve molekül geometrisi. VSEPR gösteriminin bulunması ile ilgili çözümlü testin çözümleri.

Çözüm – 1 

C₃H₈ bileşiğinin lewis formülünü çizelim.

C atomunun 4, hidrojen atomunun 1 değerlik elektronu vardır. Yukarı çizilen lewis gösteriminde C atomlarının ortaklanmamış değerlik elektronunun olmadığını görüyoruz. Yine bu gösterime bakılarak C atomlarının 4 yönde veya doğrultuda bağ yaptığını görebiliriz.

Buna göre C atomunun hibritleşme türü SP³ tür.

Doğru cevap C seçeneği.

Çözüm – 2 

B atomunun temel haldeki elektron dizilimi;

5B: 1S² 2S² 2Px¹ 2Py⁰ 2Pz⁰

Şeklindedir. B atomu hibritleşme yaptığında 2S orbitalindeki elektronlardan biri 2P orbiallerinden boş olan birine geçer. Böylece,

5B: 1S² 2S¹ 2Px¹ 2Py¹ 2Pz⁰

Elektronik konfigürasyon oluşur. Hibritleşmeye 1 adet S orbitali ile 2 adet P orbitali katılmıştır. O halde en fazla S’nin üssü 1, Pnin üssü 2 olabilir. Şimdi lewis formülünü çizelim.

Lewis yapısında B atomunun hibritleşmesini 2 yoldan çıkarabiliriz.

1. yol olarak 3 farklı doğrultuda bağ yaptığını ve B atomunun ortaklanmamış elektronunun olmamasından anlayabiliriz. 

2. yol olarak B atomunun ortaklanmış elektron sayısı ile ortaklanmamış elektron çiftlerinin sayısından anlarız. B atomu 3 değerlik elektronu ile 3 farklı doğrultuda bağ yapmıştır. Eğer bu haliyle B atomunun 2 adet ortaklanmamış elektronu olsaydı hibritleşmesi SP³ olurdu. B atomu 3 farklı doğrultuda bağ yaptığına göre hibrit gösteriminde S ve P orbitallerinin kuvvetleri toplamı 3 olmalıdır. S’nin üssü her zaman 1 olduğuna göre P nin üssü 2 olmalıdır.

Dolayısıyla hibirtleşmesi SP² dir.

Doğru cevap B seçeneği.

Çözüm – 3 

Bileşiğin lewis gösterimini çizelim.

C atomu iki adet tekli bağ, bir adet ikili bağ yapmıştır. İkili bağlarından biri sigma diğeri Pi bağıdır. Tekli bağları sigma bağıdır. Çift bağlarından biri sigma, diğeri pi bağıdır. Dolayısıyla sigma bağlarının sayısı 3'tür.

S^xP^y gösteriminde x + y toplamı sigma bağlarının toplamına eşit olmalıdır.

S’nin kuvveti 1 olacağına göre P’nin kuvveti 2 olmalıdır.

C atomu SP² hibritleşmesi yapmıştır.

N atomu C ile ikili bağ yapmış, H ile tekli bağ yapmıştır. N atomunun ortaklanmamış bir çift elektronu bulunmaktadır.

N atomunun hibritleşmeye katılan orbitallerinin toplamı,

Hibrit Orbital Sayısı = Tekli bağ sayısı + çiftli bağdaki sigma bağı + ortaklanmamış elektron çifti sayısı.

= 1 + 1 + 1 = 3

Buna göre N atomu da SP² hibritleşmesi yapmıştır.

Doğru cevap E seçeneği.

Çözüm – 4 

VSEPR gösterimi AX_n şeklinde olan bir molekülde merkez atomun ortaklanmamış elektronu bulunmaz.

Ortaklanmamış elektronu bulunan bir molekül AX_nE_m şeklinde gösterilir.

AX₃ gösteriminde X, merkez atoma bağlı atom veya atom gruplarını, 3 ise bunların sayısını gösterir. Yani merkez atoma bağlı 3 adet atom vardır.

NH₃ bileşiğinin lewis gösterimini çizelim. 

N atomunun 5 adet değerlik elektronu bulunur. Bunların üçünü H atomlarıyla paylaşır. 2 adet ortaklanmamış elektronu kalır. Ortaklanmamış elektronu bulunduğundan VSEPR gösterimi AX₃E şeklindedir.

Hibritleşme türü SP³ tür.

AlBr₃ bileşiğinde 3 Al atomu 3 elektronunu Br atomlarına verdiğinden ortaklanmamış elektronu bulunmaz, dolayısıyla bu tanıma uyar.

Doğru cevap E seçeneği.

Çözüm – 5 

AX₂E₂ ifadesinde E’nin alt indisi merkez atomun ortaklanmamış elektron çiftlerini gösterir. E₂ ifadesi ortaklanmamış 2 çift = 4 adet elektron olduğunu gösterir.

AX₂ ifadesi molekülde bir merkez atom ve ona bağlı 2 atomu ifade eder. Dolayısıyla bir molekülde en az 3 adet atom vardır.

OF₂ bileşiğinin Lewis yapısını çizelim.

OF₂ bileşiğinde O atomu merkez atomdur. O atomunun 6 değerlik elektronu bulunmaktadır. F atomunun değerlik elektron sayısı ise 7’dir. 2 tane F atomu O atomunun birer elektronunu O ile paylaşarak oktetlerini tamamlarlar. O atomunun ortaklanmamış 4 elektronu kalır. Bu 4 elektron 2 elektron çifti yapar. Bu elektron çiftleri F atomlarını mümkün olan en uzak noktaya iter.

Ortaklanmamış 2 elektrondan dolayı E’nin alt indisi 2’dir. VSEPR gösterimi AX₂E₂ şeklindedir. Molekül geometrisi açısaldır.

SnCl₂ bileşiğini inceleyelim.

Sn atomu 4A grubundadır ve 4 elektronu bulunmaktadır. Cl atomu 7A grubundadır ve 7 değerlik elektronu bulunmaktadır.

SnCl₂ bileşiğinde Sn atomu 4 değerlik elektronundan 2’sini Cl ile paylaşır. Geriye ortaklanmamış 2 elektronu kalır. Bu 2 elektron bir çift elektron eder. Dolayısıyla VSEPR gösterimi AX₂E şeklinde olur.

Doğru cevap C seçeneği.

Çözüm – 6 

VSEPR gösterimi AX₂ şeklinde olan moleküllerin ortaklanmamış elektronu bulunmaz. Molekül doğrusal biçimdedir. H₂O bileşiğinde O atomunun 2 ortaklanmamış elektron çifti bulunmaktadır, dolayısıyla kurala uymaz. 

CS₂ bileşiğinde C atomunun değerlik elektron sayısı 4, S atomunun değerlik elektron sayısı 6’dır. C atomu tüm elektronlarını S atomu ile paylaşmıştır. Dolayısıyla ortaklanmamış elektronu bulunmaz. 

S atomunda ortaklanmamış elektron kalsa da bunların birbirine ve bağlara etkisi eşit olur.

Doğru cevap C seçeneği.

Çözüm – 7 

CHCl₃ bileşiğinde merkez atom C atomudur.

C atomunun 4 değerlik elektronu vardır.

H atomunun 1 değerlik elektronu vardır.

Cl atomunun 7 değerlik elektronu vardır.

C atomu 1 değerlik elektronunu H ile paylaşırsa H atomu dubletini tamamlar.

C atomu 3 değerlik elektronunu Cl atomu ile paylaşırsa Cl atomu oktedini tamamlar.

Bileşiğin lewis formülünü çizelim.

Bileşiğin lewis yapısı yukarıdaki gibidir. C atomunun ortaklanmamış elektronu olmadığından ve C atomuna 4 atom bağlandığından VSEPR gösterimi AX₄ şeklindedir.

VSEPR gösterimi AX₄ şeklinde olan moleküller düzgün dörtyüzlüdür.

Tekli bağların tamamı sigma bağıdır.

C atomu 4 değerlik elektronu ile 4 tekli bağ yaptığına göre C atomu SP₃ hibritleşmesi yapmıştır.

Doğru cevap D seçeneği.

Çözüm – 8 

S atomu 6A grubundadır, 6 değerlik elektronuna sahiptir. Bu elektronların ikisini H atomlarıyla paylaşırken 4 tanesi ortaklanmadan kalır.

İki tekli bağ 2 sigma bağı ile bağlanmıştır. Ortaklanmamış elektron çifti sayısı 2’dir. Bundan dolayı VSEPR gösterimi,

AX₂E₂ şeklindedir.

Tekli bağlarla oertaklanmamış elektronların toplamı 4 eder. Buna göre hibritleşmeye 4 orbital katılmıştır. Bunların biri S orbitali üçü P orbitalleridir.

Hibritleşme türü SP³ dür.

VSEPR gösterimi AX₂E₂ olduğundan molekül şekli açısaldır.

Doğru cevap C seçeneği.

Çözüm – 9 

HCOOH bileşiğinin yapı formülünü çizelim.

C atomu, O ile çift bağ OH ve H ile tek bağ yapmıştır, dolayısıyla 4 değerlik elektronunun tamamı ortaklanmıştır.

C atomu O atomu ile çift bağ yapmıştır. Bu bağlardan birisi ile H atomu ve OH kökü ile yaptığı tekli bağların toplamı 3’tür. O halde C atomu SP² hibritleşmesi yapmıştır.

Merkez atomuna 2 atom ve 1 atom grubu (OH) bağlanmıştır, bunların toplamı 3’tür. O halde VSEPR gösterimi AX₃ şeklindedir.

Doğru cevap B seçeneği.

Çözüm – 10 

1 numaralı C atomu iki adet tekli bir adet çift bağ yapmıştır. Tekli bağları sigma, çift bağlarının biri sigma diğeri pi bağıdır.

1 numaralı C atomu toplam 3 sigma bağına sahiptir, 3 farklı doğrultuda bağ yapmıştır. Hibritleşme türü SP² dir.

C atomu sadece bir O atomu ile 1 tane Pi bağı yapmıştır, ortaklanmamış elektronu yoktur.

Doğru cevap A seçeneği.

Çözüm – 11 

1 numaralı C atomu 4 farklı doğrultuda bağ yapmıştır. Bu atomun hibritleşmesi SP³ tür.

2 numaralı C atomu 2 farklı doğrultuda bağ yapmıştır. Toplam bağ sayısı 4’tür, ancak 3 lü bağlarından birisi sigma diğerleri Pi bağıdır. Bu atom 2 sigma bağı yaptığından hibritleşme türü SP dir.

3 numaralı C atomu da 2 farklı doğrultuda bağ yapmıştır. Hibritleşmesi SP dir.

Doğru cevap B seçeneği.

Çözüm – 12 

Şekilde 1 numaralı C atomu merkez atomdur. Bu atoma 3 tane atom (H atomu) ve bir tane atom grubu (C₂H) bağlanmıştır. Merkez atomun ortaklanmamış elektronu yoktur. Merkez atoma bağlı atom ve atom gruplarının sayısı 4’tür.

Buna göre,

VSEPR gösterimi AX₄ şeklindedir.

Üçlü bağ yapan C atomları arasında 2 adet Pi bağı bulunur.

Molekül geometrisi düzgün dörtyüzlüdür. 

1 numaralı atom SP³, 2 numaralı atom SP, 3 numaralı atom SP hibritleşmesi yapmıştır.

Doğru cevap D seçeneği.

Çözüm – 13

Merkez atom C atomudur. C atomu 2 sigma bağı H atomlarıyla, 1 sigma bağı diğer C atomu ile yapmıştır. Toplamda 3 sigma bağı yaptığına göre hibrileşmesi SP² dir.

Doğru cevap B seçeneği.

Hibritleşme Test Soruları

Fonksiyonel Gruplar Çözümlü Test

Hibritleşme Konu Anlatımı

SANATSAL BİLGİ

19/12/2017