KARBOKSİLLİ ASİTLERİN ADLANDIRILMASI
12. Sınıflar kimya dersi. Karboksilik asitlerin adlandırılma kuralları. Karboksilik asitlerin IUPAC sistemine göre adlandırılması. Konu anlatımı ve çözümlü örnekler.
Karboksilli Asitlerin IUPAC Sistemine Göre Adlandırılması
1- Karboksil grubunu içeren en uzun zincir tespit edilir.
2- Tespit edilen zincirdeki C atomları karbonil grubundaki atomdan başlanarak numaralandırılır.
3- Önce en uzun zincire bağlı grupların numarası ve adı belirlenir, bunlar başa yazılır.
4- Daha sonra en uzun zincirdeki C sayısına karşılık gelen alkan ismi sonuna "–oik asit" ilave edilerek yazılır.
5- Bileşikte iki karboksil grubu varsa alkan isminin sonuna "–di", üç karboksil grubu varsa alkan isminin sonuna "-tri" eki getirilir ve " – oik asit" daha sonra ilave edilir.
6-Eğer bileşikte çift bağ bulunuyorsa, alkan adından önce çift bağın numarası belirtilir.
Örnek:
Aşağıdaki bileşiği IUPAC kurallarına göre isimlendiriniz.
Çözüm:
1- Karboksil grubuna bağlı tek zincir vardır. Bu nedenle en uzun zincirin tespit edilmesi kolaydır.
2- Bu zinciri aşağıdaki gibi numaralandırırız.
3- En uzun zincirde 4 C atomu var, 4 C’lu alkan bileşiğinin adı bütandır.
Bileşik, Bütanoik asit olarak isimlendirilir.
Örnek:
Aşağıdaki bileşiği IUPAC kurallarına göre isimlendiriniz.
Çözüm:
1- Öncelikle en uzun C zincirini tespit ederek numaralandırırız.
2. Zincir karboksil grubundaki C atomundan başlanarak numaralandırılır.
3- Zincirde 1 adet metil kökü var, bu kök 3 numaralı C atomuna bağlıdır.
4- Zincirde 4 C atomu var. 4 C atomuna karşılık gelen alkan adı bütandır.
Bileşiğin tam adı;
3 – metil bütanoik asit
Örnek:
Aşağıdaki bileşiği IUPAC kurallarına göre adlandırınız.
Çözüm:
1- En uzun C zincirini tespit ederiz.
2- Ana zincire bağlı 2 adet metil kökü var. İkisi de 2 numaralı C atomuna bağlıdır.
3- Ana zincirdeki C sayısı 3’tür. 3 C’lu alkanın adı propandır.
Bileşik 2,2 dimetil propanoik asit olarak adlandırılır.
Örnek:
Aşağıdaki bileşiği IUPAC kurallarına göre adlandırınız.
Çözüm:
Çözüm:
1- Bileşikte 3 ve 4 numaralı C’lar arasında çift bağ var. Çift bağın numarası sağdaki C atomunun numarasıdır.
2- Ayrıca 3 numaralı C atomuna bir metil kökü bağlıdır.
3- Ana zincir 4 C’ludur.
Bileşiğin tam adı: 3– metil –3– bütanoik asit.
Örnek:
Aşağıdaki bileşiği IUPAC kurallarına göre adlandırınız.
Çözüm:
Bileşikteki ana zinciri tespit ederek numaralandırırız. Br atomlarının bağlı olduğu C numaralarını tespit ederiz.
2 ve 4 numaralı C atomlarına Br elementi bağlıdır.
Ana zincir 5C’ludur. 5 C’lu alkan adı pentan idi.
Bileşik, 2,4 – dibrom pentanoik asit olarak adlandırılır.
Polikarboksilik Asitlerin Adlandırılması
Bu asitlerin adlandırılmasında karboksil grubunun C atomu numaralandırılmaz. Zincir karboksil grubunun bağlı olduğu bir uçtan itibaren numaralandırılır.
Örnek:
Aşağıdaki bileşiği IUPAC kurallarına göre adlandırınız.
Çözüm:
1- En uzun zinciri tespit ederek numaralandıralım.
Ana zincir 3 C’ludur. 3 C atomuna birer karboksil grubu bağlıdır. Bileşik, 1,2,3 propantrioik asit olarak adlandırılır.
Örnek:
Aşağıdaki bileşiği IUPAC kurallarına göre adlandırınız.
Çözüm:
Zinciri karboksil grubunun bağlı olduğu uçtan itibaren numaralandıralım.
1. karboksil grubu 1. C atomuna, 2. karboksil grubu 2. C atomuna bağlıdır. Ana zincir 3 C’ludur. Bileşik,
1,2 – propandioik asit olarak adlandırılır.
Karboksilik Asitler
SANATSAL BİLGİ
02/06/2018