KOVALENT BİLEŞİKLERİN ADLANDIRILMASI
11. sınıflar ve üniversiteye hazırlık kimya dersi. Kovalent bileşiklerin adlandırılması kuralı. İki atomdan oluşan kovalent bileşiklerin adlandırılması ve özel isimleri olan bileşikler.
İki ametal atomunun yaptığı bileşikte, atomların isminin önüne kaç atom varsa bu sayının latince karşılığı getirilir. Eğer ilk atomun sayısı 1 ise bu atomun sayı adedi belirtilmez. 2. Atom 1 adet de olsa sayısı belirtilir.
Örneğin, CO2 bileşiğini ele alalım.
C atomu 1 tanedir, Oksijen 2 tanedir.
Bileşikteki C atomunun sayısı belirtilmez, O atomunun sayısı belirtilir.
CO2 → Karbon dioksit
1’den 10’a kadar olan latince sayılar aşağıda verilmiştir.
1 → Mono
2 → Di
3 → Tri
4 → Tetra
5 → Penta
6 → Hekza
7 → Hepta
8 → Okta
9 → Nona
10 → Deka
1 – İki farklı Ametal Atomunun Oluşturduğu Bileşiklerin Adlandırılması
NO → Azot monoksit
NO2 → Azot dioksit
N2O → Diazot monoksit
N2O4 → Diazot tetraoksit
N2O5 → Diazot pentaoksit
SCl2 → Sülfür diklorür
SO2 → Sülfür dioksit
SO3 → Sülfür trioksit
NF3 → Azot triflorür
NH3 → Azot trihidrojen
H2O → Dihidrojen monoksit
IBr3 → İyot tribromür
Bazı bileşiklerde sayı ön eki sesli harfle biterken element ismi de sesli harfle başlıyorsa sayı ön ekinin son rakamı söylenmez.
N2O5 bileşiği kolay söyleniş açısından diazot pentaoksit şeklinde değil, diazot pentoksit olarak adlandırılmıştır.
CO bileşiğinde de sayı ön eki sesli harfle biterken 2. Element sesli harfle başlamaktadır. Bu bileşik karbon monooksit olarak değil, karbon monoksit olarak adlandırılır.
2 - Özel İsimleri Olan Bileşikler
Bazı bileşiklerin özel bir adı vardır. Bu bileşiklerin yukarıda anlatılan kurala göre isimlendirilmeleri de doğrudur. Özel adlarının kullanılması da doğrudur. Bileşiklerin özel adları ile adlandırılmasına kural dışı adlandırma denilir.
Aşağıda bazı özel isimleri olan bileşikler verilmiştir.
1- NaCl → Yemek Tuzu
2- H2O → Su
3- C6H12O6 → glikoz
4- CH4 → Metan
5- HNO3 → Kezzap – Nitrik asit
6- NH3 → Amonyak
7- H2SO4 → Zaç yağı – Sülfirik asit
8 –CaO → Sönmemiş kireç
9 – C4H10 → Bütan
10 – C3H8 → Propan
11 – CH3COOH → Asetik asit
12 – HCl → Tuz ruhu - Hidroklorik asit
13 – CaCO3 → Kireç taşı
14 – PH3 → Fosfin
15 – Na2CO3 → Çamaşır sodası
İyonik Bileşiklerin Adlandırılması
SANATAL BİLGİ
30/10/2017