SIVILARDA VİSKOZİTE
9. Sınıflar kimya dersi maddenin halleri konusu. Sıvılarda viskozite ve denge buhar basıncı. Viskoziteyi ve denge buhar basıncını etkileyen faktörler.
Viskozite
Sıvıların akmaya karşı gösterdiği dirence viskozite denir. Viskozitenin tersi durumuna akışkanlık denir. Bir sıvıyı boşalttığımızda ne kadar kolay akıyorsa o kadar akışkandır. Sıvının akışı ne kadar yavaş ve tabakalar halinde ise bu sıvının viskozitesi o kadar yüksektir.
Her akışkan maddenin viskozitesi vardır. Gazlar da bir viskoziteye sahiptir. Gazların viskoziteleri çok düşüktür.
Viskoziteyi Etkileyen Faktörler
1- Moleküller Arasındaki Çekim Kuvveti
Bir sıvının molekülleri arasındaki çekim kuvveti ne kadar büyükse, viskozitesi o kadar yüksek olur. Eğer sıvının molekülleri arasındaki çekim kuvveti düşükse bu sıvının viskozitesi düşük olur ve sıvı daha kolay akar. Bunun nedeni birbirlerini çeken moleküllerin tabakalar arasında bir sürtünme kuvveti oluşturmasıdır.
2- Sıcaklık
Viskozitenin bağlı olduğu faktörlerden bir diğeri ise sıcaklıktır. Sıcaklık artırıldıkça moleküllerin kinetik enerjisi artar, moleküller arasındaki bağlar zayıflar. Bunun sonucu olarak sıvı daha kolay akar.
3- Moleküllerin Şekli ve Büyüklüğü
Gelişigüzel molekül yapısına sahip olan sıvıların viskozitesi daha yüksek olur. Molekül şekli küre veya küreye yakın bir şekilde olan sıvıların viskozitesi düşük olur.
Bir sıvının moleküllerinin büyüklüğü sıvının akışkanlığını etkiler. Sıvının molekülleri büyük ise viskozitesi de büyük olur.
Dolayısıyla küçük ve küresel yapıdaki moleküle sahip olan sıvıların viskoziteleri daha düşük, akışkanlıkları daha fazla olur.
Su, etil alkol gibi maddelerin viskozitesi düşüktür. Bu maddeler kolay akar. Yemek yağlarının viskozitesi orta derecededir. Motor yağlarının viskozitesi ise yüksektir.
Buhar Basıncı
Herhangi bir sıcaklıkta sıvısı ile dengede olan buharın yaptığı basınca “denge buhar basıncı” adı verilir.
Kapalı bir kaba sıvı konulduğunda buharlaşma olur. Ancak buharlaşan sıvı kabı terk edemez. Kabın üst kısmındaki boşlukta biriken buhar, basınç uygulamaya başlar.
Buhar fazdaki molekül sayısı arttıkça buharın uyguladığı basınç ta artar. Bir süre sonra buhar molekülleri çarpışmalarla enerji kaybederek sıvı hale geçmeye başlar.
Belli bir süre sonunda buhar haline gelen molekül sayısı, yoğunlaşan molekül sayısına eşit olur. İşte bu durumda buharın uyguladığı basınca denge buhar basıncı adı verilir.
Her sıvının buhar basıncı farklıdır. Uçuculuğu yüksek sıvıların buhar basıncı daha yüksektir.
Sıcaklık buhar basıncını etkiler. Bir sıvının sıcaklığı yükselirse buhar basıncı da artar. Bir sıvının sıcaklığı değişmedikçe buhar basıncında değişme olmaz. Sıvının sıcaklığı artırılırsa buharlaşma hızı artar. Buharlaşma hızının artması buharlaşan molekül sayısının artmasıdır. Bu durumda sıvıdaki sıvı – buhar dengesi bozulur. Bir süre sonra yoğunlaşmada artar ve sıvı buhar basıncı tekrar dengeye gelir. Ancak bu durumda buhar basıncı daha yüksektir.
Sıvının saflığı buhar basıncını etkiler. Bir sıvıda uçucu olmayan bir madde çözünürse buhar basıncı düşer.
Sıvılarda Yüzey Gerilimi
SANATSAL BİLGİ
03/05/2017