Özel Ders

6. SINIF HÜCRE DOKU ORGAN

6. sınıflar fen bilgisi dersi. Canlılarda hücre, doku, organ ve sistem kavramları. Destek ve hareket sistemi ve görevleri.

Yeryüzünde milyonlarca canlı türü yaşamaktadır. Bu canlıların bazıları tek hücreli olduğu gibi bazıları ise çok hücrelidir. Bir hücreli canlılar yaşamlarını uygun ortamlarında sürdürürler, bölünerek çoğalırlar. Sindirim, solunum ve boşaltım faaliyetleri hücrelerindeki organeller vasıtasıyla gerçekleştirilir. Bakteriler, amip ve öglena bu tür canlılardır.

Çok hücreli canlılarda hücreler çeşitli biçimlerde gruplaşarak dokuları meydana getirirler. Dokular birleşerek organları, organlar bir araya gelerek sistemleri meydana getirir.

Doku: Yapı bakımından özdeş olan ve aynı görevi yapmak için özelleşmiş hücrelerden meydana gelen yapıya doku adı verilir. Dokular bitki ve hayvan hücrelerinde farklıdırlar. Bitkilerde bulunan dokulara "bitkisel doku", hayvanlarda bulunan dokulara "hayvansal doku" adı verilir.

Organ: Aynı görevi gerçekleştirmek üzere bir araya gelen dokuların oluşturduğu yapıya organ adı verilir. İnsanda kalp, akciğer, karaciğer birer organdır. Bu organlar dokulardan meydana gelmiştir ve bu organların dokuları kendilerine özgüdür. Bu organları meydana getiren dokuları oluşturan hücreler de bu doku ve dolayısıyla organ için özelleşmiştir.

Her hücrede zar, çekirdek ve organeller ortak olmasına karşın bu hücreler belirli görevler için özelleşmiş hücrelerdir. Örneğin salgı bezlerini meydana getiren hücrelerde golgi cisimciğinin üreteceği salgı maddesi o organa özgü ve özeldir.

Sistem: Belirli organların belirli bir görevi yerine getirmek üzere meydana getirdiği yapıya sistem adı verilir. Sistemler kompleks yapılardır.

Sistemlerde görevi aynı fakat fonksiyonu farklı organlar bulunur. Örneğin sindirim sisteminde mide, ince ve kalın bağırsaklar, pankreas, karaciğer, yemek borusu ve ağız bulunur. Bu organlar ya doğrudan sindirimde görev alır veya sindirime yardımcı organdır ve başka görevleri de vardır. Örneğin ağız besinleri almaya ve konuşmaya yarar. Mide besinleri depolamaya ve parçalamaya yarar. İnce bağırsak besinlerin sindirimi ve emiliminde görev alır. Bağırsakta sindirilen besinlerin canlıya bir faydasının olabilmesi için bir başka sistem devreye girer. Dolaşım sistemi kan damarları aracılığıyla bu besinleri alarak vücudun her tarafına iletir. Kanın damarlarda dolaşmasını ise kalp sağlar. Öyleyse kalp ve damarlar dolaşım sistemini meydana getirir.

Destek ve Hareket Sistemleri

Destek ve hareket sistemi, adından da anlaşılacağı üzere canlı organlarına destek olmakta ve canlının hareket etmesini sağlamaktadır.

Destek ve Hareket Sisteminin Görevleri

1- Vücudu Dik Tutmak.

2- Kaslarla beraber vücudun hareketini sağlamak.

3- İç organları dış etkilerden korumak.

4- İç organlara ve kaslara bağlanma yüzeyi oluşturmak.

5- Vücut için gerekli bazı mineralleri depolamak.

6- Vücuda dayanıklılık sağlamak.

Destek ve hareket sistemi kemik ve kaslardan meydana gelir.

İskelet: Canlıda bulunan tüm kemiklerin bir araya gelmesiyle oluşan yapıya iskelet adı verilir. Her canlı türünün kendine özgü bir iskeleti vardır.

İskeletin Bölümleri

İskelet baş, gövde ve üyeler olmak üzere üç bölümden meydana gelmiştir.

Baş Bölümü: Kafatası, yüz ve çene kemiklerinden meydana gelmiştir.

Gövde Bölümü: Göğüs, kaburga, omurlar, kalça ve omuz kemikleri bu bölümde yer alır.

Üyeler: Kol ve bacak kemikleri iskeletin üyeler kısmını oluşturur.

Kemikler:

İskeleti meydana getiren sert ve dayanıklı organlara kemik adı verilir.

Kemikler vücutta çatı görevi görürler. Vücudun şekil kazanmasını ve dik durmasını sağlarlar. Kemikler olmasaydı canlıların ayakta durabilmesi ve hareket etmesi mümkün olmazdı.

Kemikler koruyucu görevde görürler. Beynimiz kafatası kemikleri tarafından korunur. Akciğerlerimiz göğüs kemikleri tarafından korunur.

IskeletSistemi_I6O1