6. SINIF KUVVETLERDE DENGE
6. Sınıflar fen bilgisi dersi. Kuvvet ve hareket konusu. Kuvvetlerin bileşkesi ve denge. Cisimlerin dengede olma şartları. Konu anlatımı ve çözümlü sorular.
Kuvvetlerde Denge
Bir cisim üzerine etki eden kuvvetlerin bileşkesi sıfır ise bu cisim dengededir.
Dengedeki bir cisim sabit hızla gidiyorsa aynı hızla yoluna devam eder, duruyorsa durmaya devam eder, belli bir gerginlikte duruyorsa bu gerginliğini korur.
Örnek:

Yukarıdaki cismin dengede olması için F2 kuvvetinin kaç Newton olması gerekir?
Çözüm:
F2 kuvveti F1 kuvvetinin zıt yönünde uygulanmıştır. Cismin dengede olması için F1 – F2 = 0 olmalıdır.
F1 – F2 = 0
14 – F2 = 0
F2 = 14 N olmalıdır.
Örnek:

Yukarıdaki şekilde K cisminin dengede olması için F3 kuvvetinin şiddeti kaç Newton olmalıdır?
Çözüm:
İlk önce F1 ile F2 kuvvetlerinin bileşkesini buluruz. F3 kuvveti bu kuvvetlere zıt yönde uygulanmaktadır. Dolayısıyla F3 kuvvetinin büyüklüğü bu iki kuvvetin bileşkesine eşit olmalıdır.
R = F1 + F2
R = 12 + 6
R = 18 N
F1 ile F2 kuvvetlerinin bileşkesi 18 Newton’dur. Cismin dengede olması için F3 kuvvetinin büyüklüğünün de 18 N olması gerekir.
Örnek:

Yukarıdaki şekilde görülen K cisminin dengede olup olmadığını açıklayınız. Kuvvet dengede değilse hangi yönde hareket eder?
Çözüm:
Cisme doğu ve batı yönünde etki eden kuvvetlerin bileşkesini bulalım.
F1 ile F2 kuvvetinin bileşkesi R1 olsun.
R1 = F1 + F2
R1 = 15 + 5
R1 = 20 N
F3 ile F4 kuvvetlerinin bileşkesi R2 olsun.
R2 = F3 + F4
R2 = 7 + 8
R2 = 15 N
Sistemin dengede olması için R1 – R2 = 0 olması gerekir.
R1 – R2 = 20 – 15 = 5
Kuvvetlerin bileşkesi 0 olmadığından sistem dengede değildir.
Sistemi doğuya doğru çeken kuvvetlerin bileşkesi 20 N, batıya doğru çeken kuvvetlerin bileşkesi 15 N dur. Sistemi doğuya doğru çeken kuvvetlerin bileşkesi daha büyük olduğundan sistem dengede değildir. Sistem doğu yönünde hareket eder.
Örnek:

Yukarıdaki şekilde K cisminin dengede olması için F4 kuvveti kaç N olmalıdır?
Çözüm:
F1, F2 ve F3 kuvvetlerinin bileşkesini bulalım.
R = F1 + F2 – F3
R = 10 + 20 - 15
R = 15 N
Doğu yönündeki F1 ile F2 kuvvetleri ile batı yönündeki F3 kuvvetinin bileşkesi 15 N dur ve doğu yönündedir. Cismin dengede olması için F4 kuvvetinin 15 N büyüklüğünde olması gerekir.
F4 kuvveti 15 N olursa;
R – F1 = 15 – 15 = 0 olacağından cisim dengede kalır.
Bu soruyu aşağıdaki gibi de çözebiliriz.
F1 ile F2 kuvvetlerinin bileşkesi R1 olsun.
R1 = 10 + 20
R1 = 30 N olur.
Sistemin dengede olması için F3 ile F4 kuvvetlerinin büyüklüğünün de 30 N olması gerekir. F3 kuvveti 15 N olduğuna göre F2 kuvveti;
F2 = 30 – 15 = 15 N olmalıdır.
Kuvvet ve Hareket Çözümlü Sorular
Sabit Süratli Hareket Konu Anlatımı
SANATSAL BİLGİ
12/07/2017