ÖZEL DERS

6. SINIF SÜRAT GRAFİKLERİ

6. Sınıflar fen bilgisi dersi. Sürat ve hareket konusu. Yol – zaman grafiği ile sürat – zaman grafiklerinin çizilmesi. Konu anlatımı ve çözümlü örnekler.

Yol – Zaman Grafiği

Koordinat sisteminde alınan yola ilişkin değerlerin y eksenine, zaman dilimlerinin x eksenine işaretlenmesiyle oluşan grafiğe yol – zaman grafiği denir.

Hız – Zaman Grafiği

Koordinat sisteminde y eksenine hız, x eksenine zaman değerlerinin yazılmasıyla elde edilen grafiğe Hız – Zaman grafiği denir. Sabit hızlı sürat grafiklerinde Hız – Zaman grafiği x eksenine paralel uzanan düz bir çizgidir.

Surat_I6OA1

Örnek:

Ayça evinden okula yürüyerek 10 dakikada gitmektedir. Ayça ‘nın hızı 1 m/s olduğuna göre, Ayçanın yol – zaman ve sürat – zaman grafiklerini çiziniz.

Çözüm:

Ayça’nın okulunun eve uzaklığını bulalım.

t = 10.60 = 600 s

Şimdi yolun kaç m olduğunu bulalım.

x = v.t

x = 1.600 = 600 m

Yol 600 m, zaman 600 s dir. Çok fazla yer kaplamaması açısından 100’er dilimlik 6 parçaya bölebiliriz.

Ayça;

0. Saniyede, 1.0 = 0 m yol alır

100. Saniyede, 1.100= 100 m yol alır

200. saniyede,1. 200 = 200m yol alır.

300. saniyede, 1.300 = 300 m yol alır.

400. saniyede, 1.400 = 400 m yol alır.

500 saniyede, 1.500 = 500 m yol alır.

600. saniyede, 1.600 = 600 m yol alır.

Şimdi bu değerleri tabloya geçirelim.

Yol - Zaman Grafiği

Surat_I6O1

Ayçanın sürati 1 m/s olduğundan sürat – zaman grafiği aşağıdaki gibi olur.

Surat_I6O1B

Örnek:

Semra bisikletiyle ekmek almaya gidiyor. Evleri ile fırın arası 900 m dir. Semra 3 m/s hızla gittiğine göre bu gidişin hız zaman grafiğini 1’er dakika arayla çiziniz. Semra’nın sürat – zaman grafiğini çiziniz.

Çözüm:

Semra’nın fırına gitme süresi;

t =	x	ile bulunur.
	v

t =	900
	3

t = 300 s

Semra, fırına 300 saniyede gitmiştir. 1 dakika 60 saniye olduğundan 300 saniyede kaç dakika olduğunu bulalım.

d =	300
	60

d = 5 dakika olarak bulunur. Semra fırına 5 dakikada gitmiştir. Semra 1 dakikada kaç m yol alır bulalım.

x = v.t

x = 60.3

x = 180 m

Semra 1 dakikada 180 m yol almaktadır. Şimdi 5 dakika boyunca aldığı yolu dakika cinsinden bulalım.

1 dakikada 1 . 180 = 180 m → 1 x ekseninde, 180 y ekseninde olacak

2 dakikada 2 . 180 = 360 m → 2 x ekseninde, 360 y ekseninde olacak

3 dakikada 3 . 180 = 540 m → 3 x ekseninde, 540 y ekseninde olacak

4 dakikada 4 . 180 = 720 m → 4 x ekseninde, 720 y ekseninde olacak

5 dakikada 5 . 180 = 900 m → 5 x ekseninde, 900 y ekseninde olacak

Her dakikada olduğu yolu koordinat sistemine geçirelim. x ekseni dakika cinsinden zamanı, y ekseni bu süre içinde alınan yolu gösterecek.

Yol - zaman grafiği

Surat_I6O2

Semra’nın sürat – zaman grafiğini çizelim.

Surat_I6O2B

Örnek:

Cenk evden işe bisikletiyle gitmektedir. Cenk’ in hızı sabittir ve her 30 saniyede 180 m yol almaktadır. Ev ile işyeri arası 1080 m olduğuna göre, Cenk’in yol – zaman ve sürat zaman grafiklerini çiziniz.

Çözüm:

1080 m içinde kaç tane 180 m olduğunu bulalım.