SAYI TABANLARI
Matematikte sayı sistemleri, sayı tabanlarını birbirine dönüştürme. İkilik, sekizlik Yedilik sayı tabanlarını onluk sisteme çevirme. Onluk sistemi ikilik, sekizlik ve beşlik sisteme çevirme örnekleri.
Taban Kavramı
Bir sayının tanımlandığı sayma sitemine o sayının tabanı denir. Herhangi bir sayı sisteminde sayıları gösteren rakamlar o sayının tabanından büyük veya eşit olamaz. Günlük hayatta kullandığımız taban onluk tabandır ve bu tabanda kullanılan rakamlarda (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9) rakamlarıdır.
Bir sayının hangi basamakta yazıldığı sayı parantez içerisine alınarak sağ parantez önünde alt simge ile gösterilir.
Onluk sistemde 36598 sayısı (36598)10 şeklinde gösterilir.
İkilik sistemde 10110 sayısı (10110)2 şeklinde gösterilir.
Günlük hayatta 10’luk sayı sistemini kullanırız ve bunun için yukarıdaki alt simgeli gösterimi kullanmayız. Diğer sayı sistemleri için alt simge kullanılır.
Bir Sayıyı 10’luk Tabana Çevirme
n bir sayı tabanı olmak üzere (abcdef)n sayısı 10'luk tabana şu şekilde çevrilir.
a.n5 + b.n4 + c.n3 + d.n2 + e.n1 + f.n 0
Örnek:
(1101101)
2 Sayısını onluk tabana çevirelim.
(1101101)2 = 1.26 + 1.25 + 0.24 + 1.23 + 1.22 + 0.21 + 1.20
= 64 + 32 + 0 8 + 4 + 0 + 1 = 109
Örnek
(4213)
5 Sayısını onluk tabana çevirelim.
(4213)5 = 4.53 + 2.52 + 1.51 + 3.5 0
(4213)
5 = (558)
10 Örnek
(625)7 Sayısını onluk tabana çevirelim.
(625)7 = 6.72 + 2.71 + 5.7 0
= 313
Onluk Tabandaki Bir Sayıyı Başka Bir Tabana Çevirme
Onluk tabandaki bir sayı hangi tabana çevrilecekse bölüm 0 oluncaya kadar o tabana bölünür. Bölüm sıfır olunca en son yapılan işlemdeki kalandan başlayarak, soldan sağa doğru kalanlar yazılır. Bu işlemle sayı ilgili tabana çevrilmiş olur.
Örnek
Onluk sistemde 61 sayısını ikilik sistemde yazalım.
= 32 + 16 + 8 + 4 + 1 =61
Örnek
Onluk sistemde 366 sayısını 8’lik sistemde yazalım.
BU KONUNUN DEVAMI AŞAĞIDAKİ LİNKLERDE
SAYI TABANLARINDA TOPLAMA - ÇIKARMA
SAYI TABANLARI ÇARPMA İŞLEMLERİ
SAYI TABANLARI ÇÖZÜMLÜ TEST
SANATSAL BİLGİ
06/08/2016