ÖZEL DERS

RÖNESANSIN SEBEPLERİ VE SONUÇLARI

14 ve 16. yüzyıllarda Avrupa’da meydana gelen Rönesans Hareketinin sebepleri, sonuçları ve Rönesans’ın bitimi. Rönesans döneminin ünlü bilim adamları ve sanatçıları.

Rönesans; karanlık, cehalet, kıtlık, savaş, kilise baskısı ve salgın hastalıklarla geçen 10 asırlık bir Ortaçağ döneminin ardından insanların fert olarak kendisinin ve yeteneklerinin farkına vardığı, çevresi ile ilişkilerini geliştirdiği bir yeniden doğuş ve canlanma dönemidir.

Rönesans dönemini bir önceki bölümde ayrıntılı olarak anlatıldı. Bu bölümde Rönesans’ın sebepleri, sonuçları ve Rönesans döneminin bilim adamları ve sanatçıları anlatılacaktır.

Rönesans’ın Sebepleri

1- Avrupa’da kültürel ve sanatsal çalışmaları destekleyen, bilimsel çalışmalara katkıda bulunan, bilim adamlarını ve sanatçıları koruyan zengin ve güçlü kişilerin ortaya çıkması.

2- İstanbul’un fethedilmesi ile buradaki bilim adamlarının yanlarına çok değerli eski eserleri de alarak İtalya’ya gitmesi ve buradaki insanları eğitmesi.

3- Haçlı Seferleri sonunda doğuda görülen zengin ve canlı sosyal hayat, bu bölgelerde Avrupa’daki kilise baskısının ve sınıfsal ayrılıkların olmadığının bu sefere katılanlar tarafından Avrupa halkına anlatılması ve buradaki halkları uyandırmaları. Kağıt ve pusulanın bu seferler sonucunda Avrupa’ya götürülmesi, böylece uzak deniz seferlerinin yapılmaya başlanması.

4- Matbaanın icadı sonucunda sanatçı ve düşünürlere ait kitapların kolayca basılıp çoğaltılarak herkes tarafından okunabilir hale gelmesi.

5- Coğrafi keşifler sonucunda yeni keşifler ve yeni buluşlar yapılması ve bunların yayılması Avrupa toplumunun zenginleşmesini ve hayata bakışının değişmesini sağlamıştır. Bunun sonucunda insanlar kilise ve feodalitenin baskısına daha fazla karşı çıkmaya başladılar.

6- Bu dönemde ortaya çıkan Hümanizm insanların kendi doğasını tanımasını, kendi hakkını savunmasını sağladı. Hümanizm kısa sürede yayıldı ve büyük ilgi gördü. Bu gelişmeler Rönesans’ı hızlandırdı.

Rönesans’ın Sonuçları

1- Avrupa her yönden büyük bir ilerleme ve gelişme kaydetti.

2- Birçok alanda yeni eserler ve fikirler ortaya çıktı. Eşsiz sanat eserleri yapıldığı gibi birçok önemli bilimsel buluşlar gerçekleştirildi.

3- Skolastik düşüncenin yerini serbest düşünme ortamı aldı.

4- Soylularla halk arasındaki ekonomik uçurum kalktı. Köylülerle kentliler arasındaki sınıf farkı azalmaya başladı.

5- Rönesans’ın getirdiği aydınlanma, dinde reform hareketlerinin başlamasına yol açtı. Bunun sonucunda insanlar kilise baskısından kurtuldular.

6- Din adamları kiliseye çekilerek sadece asli işleri olan dini konularla ilgilenmeye başladılar.

Rönesans’ta Keşifler

Vasko De Gama (1460 – 1524)

Hint Deniz Yolunu keşfetti, böylece ipek yolu eski önemini kaybetti.

Christoph Coulomb (1451 - 1506)

İtalyan denizci. Kristof Kolomb’da sürekli batıya giderek Hint Deniz Yolunu bulacağına inanıyordu. Bu amaç için Portekiz Kralından yardım istedi ama alamadı. İspanyol kraliçesi bir müddet (6 yıl) bekledikten sonra ona maddi yardımda bulundu.

Kristof Kolomb dört büyük deniz seferi gerçekleştirmiştir. Amerika sahillerini boydan boya dolaşmıştır. Fakat buraların yeni bir kıta olduğunu anlayamamıştır.

Ölümünden sonra Amerika’ya bir sefer düzenleyen Americo Vespuçi buraların yeni bir kıta olduğunu ilan etmiştir.

Ferdinand Magellan(1480 – 1521)

Portekizli bir kaşif olan Magellan sürekli batıya doğru giderek Hindistan’a ulaşacağına inanıyordu. Böyle bir sefer düzenlemek için Portekiz Kralından yardım istedi. Ancak Portekiz kralı yardım etmedi. Bunun üzerine İspanya’ya giderek İspanyol vatandaşlığına geçti. İspanyol kralından yardım alarak 5 gemi ile yola çıktı. Kendi anılan Magellan Boğazını buldu. Büyük Okyanusa girdi. Zorlu ve yorucu yolculuk, elverişsiz hava koşulları nedeniyle çok zorlandılar. Filipinlerde yerlilerle çıkan savaşta Magellan ve arkadaşlarının çoğu öldü. Bu yolculuğu 1 gemi ve 18 mürettebat tamamlayabildi.

Rönesans’ta Bilim

Nicholas Copernicus (1473 – 1543)

Astronom, doktor, ekonomist ve bilim adamı. Güneş sistemini açıklamıştır. Dünyanın güneş çevresinde döndüğünü ileri sürmüştür. Bu bilgileri kilisenin öğretileri ile çeliştiği için kitapları kilise tarafından yasaklanmıştır.

Paracelsus (1493 – 1541)

İsviçre – Alman hekim ve sağlık reformcusu. Toksikoloji bilimini kurmuştur. Hastalıkların tedavisinde kimyasallar (ilaç) kullanmıştır. Tıbbi ortodoksluğa karşı ayaklanmıştır. Geleneksel sağlık hizmetleri yerine modern tıp yöntemlerini açıklamış ve yaymaya çalışmıştır. Tıbbın Lutheri olarak adlandırılmıştır.

Galilei Galileo (1564 – 1462)

Kopernikin çalışmalarını destekleyerek bu yönde araştırma ve buluşlar yapmıştır. Teleskobu geliştirerek yeni gökcisimleri keşfetmiştir. Yerçekimi ivmesi ve sarkaçlar ile ilgili teorilerini yayınlamıştır. Hava direncinin olmadığı yerde tüm cisimlerin aynı hızla düşeceğini açıklamıştır.

Hidrostatik terazi, askeri pusula, termometre Galileo’nun icatları arasındadır.

Galileo Jupiterin uydularını keşfetti, Venüs’ün güneş çevresinde döndüğünü açıkladı. Dünyanın güneş çevresinde döndüğünü açıklaması kendisini kilise ile karşı karşıya getirdi.

Galileo’ya modern bilimin babası denilmektedir.

Johannes Keppler (1571 – 1630)

Alman bilim adamıdır. Gezegenlerin hareketleri ile ilgili yasaları açıklamıştır. Bu yasalar Newton’un çalışmalarına ışık tutmuştur.

Keppler’in kitapları kilise tarafından yasaklanmıştır.

Rönesans’ta Mimari

Bu dönemin mimari yapılarında ağırlıklı olarak taş ve mermer kullanılmıştır. Sivil ve dini yapılar yapılmıştır.

Flippo Brunelleschi (1377 – 1446)

Floransalı mimardır. San Lorenzo Kilisesi, Pitti Sarayı, Pazzi Şapeli ve Öksüzler Yurdunu inşa etmiştir. Yapılarında Roma mimarisini örnek almış kubbe, kemer ve sütun gibi öğeler kullanmıştır.

Leon Batista Alberti (1404 – 1472)

San Francisco Kilisesini ve Rucellai Sarayını inşa etmiştir.

Donato Bramante (1444 – 1515)

Tempietto Kilisesini yapmıştır.

Rönesans Heykel Sanatı

Bu dönemin heykelleri konularını İncil, Tevrat ve mitolojiden alır. Ayrıca devlet adamları ve sanatçıları koruyan zenginlerin de heykelleri yapılmıştır.

Lorenzo Ghiberti (1378 – 1455)

Floransalı heykeltraş. Floransadaki vaftizhanenin kapıları için yaptığı kabartmalarla tanınmıştır.

Donatello (1386 – 1446)

Heykelleri Eski Yunanlıların heykellerine benzemektedir. Rönesans döneminin ilk atlı heykelini (Gattamola Heykeli) Donatello yapmıştır.

Buonaratti Michelangelo (1475 – 1564)

Heykel, resim ve mimarlık yapmıştır. Ağırlıklı çalışma alanı heykeller olmuştur. Musa Heykelini ve Pieta Heykelini yapmıştır. Kilise duvarlarına yaptığı resimler de oldukça ünlüdür.

Rönesans Resim Sanatı

Rönesans sanatçıları resimlerinde güncel toplumsal olayları ve mitolojik olayları resmettiler. Ayrıca kendi düşüncelerini de resme aktardılar. Doğaya büyük önem verdiler ve oldukça etkileyici doğa resimleri yaptılar. Bu resimler Barok Bahçelerine ilham kaynağı olmuştur.

Giotto Di Bondone (1266 – 1336)

Floransalı resim sanatçısı. Rönesans dönemi resim sanatının öncüsü sayılmıştır.

Leonardo Da Vinci (1452 – 1519)

Leonardo Da Vinci, resim, mimarlık, mühendislik ve anatomi alanlarında çalışmıştır.

Mona Lisa, Üçlü Anna, Meryem’e Müjde, Son Akşam Yemeği Da Vinci’nin eserleridir.

Tiziano (1476 – 1576)

İtalyan ressamdır. Portre ressamlığı yapmıştır. Kutsal ve Dünyevi Aşk, Urbino Venüsü, Konser, Şarlman Karl ve Tavşanlı Meryem ünlü eserleridir.

Pieter Bruegel (1525 – 1569)

Flaman ressamdır. Yağlı boya resimleri yapmış, resimlerinde ağırlıklı olarak köy hayatını işlemiştir. Bu nedenle köy ressamı olarak tanınmıştır.

Köyde Karnaval, Körler ve Çocuk yunları, Yaşlı Köylü Kadını, Düğün Yemeği Bruegel’in ünlü eserleridir.

Albrecht Durer (1471 – 1528)

Alman resim sanatının Rönesans dönemindeki temsilcisidir.

İsa’ya Ağıt, İsa’nın Doğuşu, Kralların Secdesi, Şövalye ve Melankoli bu sanatçının ünlü eserleridir.

Petrarch(1304 – 1374)

Tabiatın Özellikleri adlı eseri yapmıştır. Bu eser büyük bir ün kazanmış ve Rönesans bahçelerinin doğuşunda etkili olmuştur.

Rönesans’ın Bitimi

Rönesans hareketi 17. yy başlarında sona ermiştir. Rönesans’ın sona ermesine birçok faktör neden olmuştur.

15. yy sonunda İtalyan topraklarını işgal etmek için İspanyol, Fransız ve Almanların mücadele etmesi, bunun sonucunda bölgenin savaş ve güvensizlik bölgesi haline geldi.

Hint deniz yolunun bulunmasıyla ticaret yollarının el değiştirmesi, sermayenin de el değiştirmesine ve Rönesans’ı savunan zengin kesimin gelirlerinde azalmaya neden olmuştur. Dolayısıyla sanatçıları koruyan zengin kesim azalmıştır.

Rönesans’ın getirdiği özgürlükçü ve insancıl hava, Reform Hareketlerinin başlamasına neden oldu. Bunun sonucunda kilise krallarla anlaşarak Rönesans sanatçılarına savaş açtı. Rönesans hareketine destek olanların sayısı azaldı.

1545 yılında Trent Konseyi Hümanizmi bir sapkınlık olarak niteledi ve bu hareketi savunanların ölüm cezasına çarptırılmasına karar verdi. Bu kişileri cezalandırmak için engizisyon mahkemeleri kurdu.

Tüm bunlar sonucunda Avrupa’da hümanizm, düşünce ve inanç özgürlüğü, bilimsel çalışmalar ile ilgilenenler azaldı ve ortadan kalktı.

Rönesans Dönemi Ünlü Bilim Adamı, Kaşif ve Sanatçıları

1- Leonardo Da Vinci

2- Mikelanj

3- Raphael

4- Sandro Botticelli

5- Donatello

6- William Shakespeare

7- Paolo Veronesse

8- William Byrd

9- Titian

10- Niccolo Machiavelli